NL9200644A - Gebitsprothese en werkwijze voor het vervaardigen van een gebitsprothese. - Google Patents

Description

GEBITSPROTHESE EN WERKWIJZE VOOR HET VERVAARDIGEN VAN EEN GEBITSPROTHESE

De uitvinding heeft betrekking op een gebitsprothese, zoals een dentaalkroon, inlay, veneer (facet) of brug, in hoofdzaak bestaande uit bros materiaal zoals porselein of glas, waarvan het binnenoppervlak correspondeert met het buitenoppervlak van een geprepareerd gebitsdeel, waarbij rekening is gehouden met een cementlaag die tussen het geprepareerde gebitsdeel en de prothese kan worden gevoegd. Een dergelijke gebits-. prothese is bekend uit het Amerikaanse octrooischrift 4,937,928, waarin een werkwijze voor het vervaardigen van een dentaalkroon wordt beschreven.

Het materiaal dat gebruikt wordt voor een gebitsprothese moet aan een aantal uiteenlopende eisen voldoen. Naast eisen die betrekking hebben op de kleur en op de bewerkbaarheid, dient het materiaal voldoende hard te zijn, hetgeen doorgaans een zekere mate van brosheid met zich meebrengt, met name wanneer gebruik gemaakt wordt van materialen zoals porselein of speciaal, door haar bewerkbaarheid, voor de tandtechniek geschikt glas. Teneinde ondanks de brosheid voldoende sterkte te verkrijgen is het niet ongebruikelijk om de gebitsprothese aan de binnenzijde, die niet zichtbaar is wanneer de prothese is aangebracht, te voorzien van een metaallaag. Deze metaal-laag kan zelfs een dikte hebben tot enige tienden van een millimeter en kan zich over het gehele binnenoppervlak van de prothese uitstrekken.

De gebitsprothese wordt door tussenvoeging van een cementlaag op het betreffende gebitselement aangebracht. Deze cementlaag heeft doorgaans een dikte tot ongeveer 0,3 mm en is voldoende stevig om de krachten, die met name tijdens het kauwen op de prothese worden uitgeoefend door te geven naar het betreffende gebitselement.

Wanneer de gebitsprothese in hoofdzaak bestaat uit betrekkelijk bros materiaal, is de meest kwetsbare plaats voor breuk gelegen ik het gebied nabij de rand van de prothese, dat wil zeggen in het gebied waar de prothese aansluit op i het gebit. Omdat het betreffende gebitsdeel tot de plaats waar de rand van de prothese aansluit op het gebit vooraf wordt geprepareerd om de prothese te kunnen plaatsen, wordt die plaats preparatielijn genoemd, die, in geval van een dentaalkroon, doorgaans rond het betreffende gebitselement loopt nabij het kaakgedeelte waar het gebitselement is ingeplant. De rand van de prothese correspondeert derhalve met de preparatielijn van het betreffende gebitselement.

Om ter plaatse van de preparatielijn een goede aansluiting van de prothese op het betreffende gebitsdeel te verkrijgen heeft de prothese nabij de rand een relatief dun gedeelte, om dat gebied te verstevigen wordt bij gebruik van een versterking in de vorm van een metaallaag ook juist dat gebied voorzien van een metaallaag, en wel tot aan de rand van de prothese.

De uitvinding beoogt een gebitsprothese met een zodanige vorm dat de op de prothese uitgeoefende krachten het randgebied van de prothese niet of nauwelijks belasten.

Hiertoe heeft volgens de uitvinding het binnenoppervlak van de gebitsprothese een vorm die nabij de rand van de prothese, dus nabij de preparatielijn, een dikkere cement-laag toestaat dan op afstand van die rand, dat wil zeggen op de plaats waar de prothese dikker, en dus sterker is.

Op die plaats kan de dikte van de cementlaag zelfs zover gereduceerd worden dat er in feite direct contact is tussen de prothese en het geprepareerde gebitsdeel.

De krachten die, bijvoorbeeld bij het kauwen, op de prothese worden uitgeoefend worden via de cementlaag doorgegeven naar het gebitselement waarop de prothese is aangebracht. Omdat het cement een zekere elasticiteit vertoont, vindt een min of meer gelijkmatige verdeling van de krachten plaats. Door echter de dikte van de cementlaag op een geschikte wijze plaatselijk te variëren, kan de plaats waar de krachten worden doorgegeven worden beïnvloed. Wanneer een gebied met een dikkere cementlaag grenst aan een gebied met een dunnere cementlaag, gedraagt de dikkere cementlaag zich elastischer en de dunne cementlaag zich stijver, zodat de door te geven krachten voornamelijk zullen worden doorgegeven in het gebied waar de cementlaag dunner is.

Volgens de uitvinding is de prothese zodanig gevormd dat de cementlaag nabij de rand dikker is, zodat het randgebied van de prothese, waar deze relatief dun is, ontlast wordt van het overdragen van grotere krachten. De krachten zullen voornamelijk worden doorgegeven in het gebied op afstand van de rand, waar de prothese door haar vorm steviger is. Daartoe is op die plaats slechts een dunnere cementlaag aanwezig of maakt de prothese daar zelfs direct contact met het geprepareerde gebitsdeel.

Volgens de uitvinding kan de dikkere cementlaag zich over een 0,1 tot 3 mm brede strook langs de rand uitstrekken. Volgens een verder kenmerk van de uitvinding kan het gebied met een dunnere cementlaag en/of met direct contact tussen de prothese en het geprepareerde gebitsdeel, waar voornamelijk de krachten worden doorgegeven, zich uitstrekken over een ringvormige strook op afstand van de rand van de prothese, zodat daarmee het gebied waar grotere krachten worden doorgegeven zich beperkt tot de dikkere, en dus sterkere delen van de prothese.

Wanneer de gebitsprothese aan het binnenoppervlak voorzien is van een metaallaag, kan, volgens een kenmerk van de uitvinding, deze metaallaag op enige afstand van de rand van de prothese eindigen, zodat deze niet zichtbaar wordt. Omdat, zoals eerder gezegd, het randgebied van de prothese ontlast wordt van de grotere krachten, kan in dat gebied worden afgezien van versterking door middel van de metaallaag. Het op deze wijze onzichtbaar zijn van de metaallaag is een groot esthetisch voordeel.

Wanneer de metaallaag zich over het gehele binnenoppervlak van de prothese uitstrekt, echter met uitzondering van het randgebied zoals hierboven is aangegeven, kan volgens de uitvinding de metaallaag verdikt, en daardoor verstevigd, zijn in een ringvormige strook langs de rand van de metaallaag, zodat een extra versterking van de prothese wordt verkregen in het gebied waar de krachten voornamelijk worden doorgegeven.

Door toepassing van de uitvinding kan het gebied waar voornamelijk de krachten worden doorgegeven zodanig worden beperkt, dat, volgens een ander kenmerk van de uitvinding, de versterkende metaallaag aan het binnenoppervlak van de prothese beperkt wordt tot slechts een ringvormige strook of band nabij, doch op afstand van, de rand van de prothese.

De uitvinding heeft voorts betrekking op een werkwijze voor het vervaardigen van een gebitsprothese zoals die hierboven is beschreven. Een dergelijke werkwijze is beschreven in het Amerikaanse octrooischrift No.

4,937,928. Volgens die werkwijze wordt eerst een model van het geprepareerde gebitselement gemaakt, welk model is voorzien van een toeslag voor de tussen te voegen cementlaag. Het buitenoppervlak van het model correspondeert derhalve met het binnenoppervlak van de te vervaar digen prothese. De preparatielijn vormt de scheiding tussen het geprepareerde deel van het gebitselement waarover de prothese wordt aangebracht, en het deel van het gebit dat niet door de prothese zal worden afgedekt.

De prothese zal op het model, tot aan de preparatielijn, worden gevormd, waarna het model wordt verwijderd, bijvoorbeeld door het weg te frezen, zodat de gebitsprothese overblijft.

Volgens een kenmerk van de uitvinding is het model zodanig gevormd dat de toeslag voor de cementlaag nabij de preparatielijn groter is dan dat die op enige afstand van de preparatielijn is.

Door het plaatselijk variëren van de toeslag op het model kan de dikte van de cementlaag overeenkomstig de uitvinding worden aangepast aan de gewenste krachtenverdeling bij het gebruik van de prothese.

Ter verduidelijking van de uitvinding zal, onder verwijzing naar de tekening, een uitvoeringsvoorbeeld van de uitvinding worden beschreven. Hoewel het uitvoeringsvoorbeeld een dentaalkroon betreft, is de uitvinding geenszins beperkt tot toepassing bij een dentaalkroon. De uitvinding kan worden toegepast in relatie tot elke gebitsprothese, zoals een inlay, facet of brug.

Figuur 1 toont een dentaalkroon op het model waarop die dentaalkroon is gevormd; en figuur 2 toont een dentaalkroon die is aangebracht op een geprepareerd gebitselement.

In verband met de duidelijkheid van de tekening zijn de verschillende afmetingen niet op schaal weergegeven.

De dentaalkroon 1 is in beide figuren in doorsnede weergegeven.

Figuur 1 toont een dentaalkroon 1 die is vervaardigd op een in doorsnede weergegeven model 2. Het model is bijvoorbeeld vervaardigd uit vuurvast materiaal, zoals fijnkorrelig magnesiumoxide, of een ander materiaal dat gemakkelijk door middel van een frees kan worden bewerkt. Het model 2 kan vervaardigd worden door het betreffende geprepareerde deel van het gebit door middel van een driedimensionale scanner af te tasten- De daardoor verkregen gegevens kunnen worden toegevoerd aan een CAD/CAM-systeem dat daarmee de vorm van de kroon bepaalt, waarmee ook de vorm van het model 2 vast ligt. De vorm van het model 2 komt in hoofdzaak overeen met die van het geprepareerde gebitselement vermeerderd met een toeslag die correspondeert met een tussen te voegen cementlaag. In figuur 1 is de vorm van het geprepareerde gebitselement aangegeven met een streepjeslijn 3; het erbuiten gelegen gebied komt overeen met de cementlaag.

De dentaalkroon 1 is vervaardigd door telkens een laag op het model 2 aan te brengen, en die laag vervolgens op grond van de berekeningen van het CAD/CAD-systeem terug te slijpen of te frezen tot de op dat moment gewenste vorm. De verschillende lagen die achtereenvolgens zijn aangebracht kunnen verschillend van aard of materiaal zijn. Zo kan een eerste laag uit gesinterd metaal bestaan en volgende lagen uit verschillende'soorten porselein.

Zoals figuur 1 toont heeft de dentaalkroon een rand 4. Het binnenoppervlak 5 van de dentaalkroon 1 is op afstand van de rand 4 voorzien van een verhoogd gedeelte 6, dat een kortere afstand tot de streepjeslijn 3 heeft dan het gedeelte 7 van het binnenoppervlak dat dichter bij de rand 4 ligt. Dat heeft tot gevolg dat de cementlaag, die tussen de dentaalkroon en het geprepareerde gebitselement wordt aangebracht, bij de verhoging 6 dunner zal zijn dan nabij de rand 4 van de dentaalkroon. Bij verhoging 6 kan ook direct contact zijn tussen de prothese 1 en het geprepareerde gebitselement waarop de prothese wordt geplaatst.

Nadat de dentaalkroon 1 volgens figuur l is gevormd, wordt model 2 weggefreesd, of op andere wijze verwijderd, zodat de dentaalkroon op het betreffende geprepareerde gebitselement kan worden geplaatst.

Figuur 2 toont de dentaalkroon 1 die is aangebracht op een geprepareerd gebitselement 8, dat in aanzicht is weergegeven. Het gebitselement 8 is tot de preparatielijn 9 op geschikte wijze bewerkt. In figuur 2 is de dentaalkroon voorzien van een metaallaag 10, die het binnenoppervlak 5 van de dentaalkroon gedeeltelijk bedekt. De metaallaag 10 dient als versterking van de dentaalkroon, die overigens van betrekkelijk bros porselein is vervaardigd. De metaallaag 10 reikt niet tot de rand van de dentaalkroon en heeft een verdikt gedeelte 11, dat in een ringvormige strook de rand van de metaallaag 10 vormt. De metaallaag 10 heeft bijvoorbeeld een dikte van 0,1 mm.

Tussen de dentaalkroon 1 en het gebitselement 8 is een cementlaag 12 gevoegd, die de dentaalkroon 1 op het gebitselement 8 fixeert. Zoals uit figuur 2 blijkt, is deze cementlaag 12 niet overal even dik. Met name is de dikte nabij de rand 4 groter dan de'dikte nabij het verdikte gedeelte 11 van de metaallaag 10. De dikte van de cementlaag 12 kan daar zodanig gereduceerd zijn dat in feite direct contact ontstaat tussen de dentaalkroon 1 en het geprepareerde gebitselement 8.

Omdat het materiaal van de cementlaag 12 enigszins elastisch is en blijft, veroorzaakt een plaatselijk verschil in dikte van de cementlaag 12 een overeenkomstig plaatselijk verschil in stijfheid. Het dunnere deel 13 van de cementlaag 12 geeft daardoor een grotere ondersteuning van de dentaalkroon 1 aan het dikkere deel 14 nabij de rand 4. Daardoor zullen krachten, die bijvoorbeeld bij het kauwen op de dentaalkroon worden uitgeoefend, voornamelijk via het dunnere deel 13 van de cementlaag worden doorgegeven naar het gebitselement 8, zodat het gedeelte van de dentaalkroon nabij de rand 4, dat relatief dun en breekbaar is, gevrijwaard blijft van grote krachten.

De uitvinding is niet beperkt tot het beschreven uit-voeringsvoorbeeld. Vele variaties zoals in afmeting en in materialen zijn mogelijk bij het toepassen van de uitvinding.

Claims (13)

1. Gebitsprothese in hoofdzaak bestaande uit bros materiaal, zoals porselein of glas, waarvan het binnenoppervlak correspondeert met het buitenoppervlak van een geprepareerd gebitsdeel, waarbij rekening is gehouden met een cementlaag die tussen het geprepareerde gebitsdeel en de prothese kan worden gevoegd, met het kenmerk dat het binnenoppervlak een vorm heeft die nabij de rand van de prothese een dikkere cementlaag toestaat dan op afstand van die rand.

2. Gebitsprothese volgens conclusie 1, met het kenmerk dat de ruimte voor de dikkere cementlaag zich uitstrekt tot een afstand tussen 0,1 mm en 3 mm van de rand.

3. Gebitsprothese volgens conclusie 1 of 2, met het kenmerk dat het binnenoppervlak is voorzien van een ringvormige verhoging op afstand van de rand.

4. Gebitsprothese volgens een der voorgaande conclusies, waarbij het binnenoppervlak is voorzien van een metaallaag, met het kenmerk dat de metaal-laag zich niet uitstrekt over het gebied voor de dikkere cementlaag nabij de rand van de prothese.

5. Gebitsprothese volgens conclusie 4, met het kenmerk dat de metaallaag zich over het gehele binnenoppervlak uitstrekt, met uitzondering van het nabij de rand van de prothese gelegen gebied, waarbij de metaallaag een verdikt, ringvormig gedeelte heeft langs de rand ervan.

6. Gebitsprothese volgens conclusie 4, met het kenmerk dat de metaallaag zich uitstrekt in een ringvormige band nabij de rand van de prothese.

7. Werkwijze voor het vervaardigen van een gebitsprothese in hoofdzaak bestaande uit betrekkelijk bros materiaal, zoals porselein of glas, waarbij een model van het geprepareerde gebitsdeel, voorzien van een toeslag voor de tussen te voegen cementlaag, wordt gemaakt, welk model een prepa-ratielijn vertoont tot waar de prothese het gebit zal bedekken, op welk model de prothese zal worden gevormd, met het kenmerk dat de toeslag nabij de preparatielijn groter is dan op afstand van die preparatielijn.

8. Werkwijze volgens conclusie 7, met het kenmerk dat de grotere toeslag zich over een gebied van 0,1 mm tot 3 mm vanaf de preparatielijn uitstrekt.

9. Werkwijze volgens conclusie 7 of 8, met het kenmerk dat de toeslag kleiner is in een ringvormige strook op afstand van de preparatielijn.

10. Werkwijze volgens een der conclusies 7-9, waarbij op het model een metaallaag wordt aangebracht, bijvoorbeeld door sinteren en vervolgens door verspanend bewerken, met het kenmerk dat de metaallaag zich niet uitstrekt over het gebied met grotere toeslag nabij de preparatielijn.

11. Werkwijze volgens conclusie 10, met het kenmerk dat het metaal zich over het gehele preparatiegebied uitstrekt, met uitzondering van het gebied met grotere toeslag, waarbij de metaallaag een verdikt, ringvormig gedeelte heeft langs de rand ervan.

12. Werkwijze volgens conclusie 10, met het kenmerk dat de metaallaag zich uitstrekt in een ringvormige band nabij de preparatielijn.

13. Model voor het vervaardigen van een gebitsprothese voor toepassing van de werkwijze volgens een der conclusies 7-12, welk model is voorzien van een toeslag om in de prothese ruimte te creëren voor een cementlaag, met het kenmerk, dat die toeslag nabij de preparatielijn groter is dan op afstand van de preparatielijn.