NL9102142A

NL9102142A - Zetpillen met vertraagde afgifte en werkwijze voor de bereiding daarvan.

Info

Publication number: NL9102142A
Application number: NL9102142A
Authority: NL
Original assignee: Dagra Pharma Bv
Priority date: 1991-12-20
Filing date: 1991-12-20
Publication date: 1993-07-16
Also published as: EP0550100A1; DE69210787T2; CA2099557A1; GR3020828T3; DE69210787D1; US5436009A; DK0550100T3; EP0550100B1; ATE137956T1; ES2090490T3; JPH05245187A

Description

Zetpillen met vertraagde afgifte en werkwijze voor de bereiding daarvan

De uitvinding heeft betrekking op zetpillen die de daarin aanwezige farmacologisch werkzame stof vertraagd afgeven.

Er zijn belangrijke redenen waarom het vaak de voorkeur verdient om een geneesmiddel rectaal in plaats van oraal toe te dienen: misselijkheid, braken, maagirritatie, onvermogen om door te slikken en de mogelijkheid om de leverklaring door de eerste passage ('first pass') gedeeltelijk te vermijden.

Een nadeel van de rectale route is het gebrek aan aanvaardbaarheid voor de patient indien een geneesmiddel frequent toegediend moet worden wegens een korte halfwaar-detijd daarvan.

Conventionele zetpillen bevatten gewoonlijk niet-polaire bases, zoals Witepsol®, Estarinum®, Massupol®, enz., of polaire bases, zoals macrogolen, verschillende soorten hydrofiele stoffen, gelatine, cellulosederivaten, in water.

De afgifte van een geneesmiddel uit deze conventionele zetpillen verloopt gewoonlijk spontaan.

Het is bekend om bepaalde stoffen als zetpilbases te gebruiken of aan zetpilbases toe te voegen ter verkrijging van zetpillen die de werkzame stof vertraagd afgeven.

Zo is de toepassing bekend van organische polymeren die opzwellen bij contact met water. Deze stoffen worden wel concentratie-viscositeitsverhogende stoffen genoemd. De Amerikaanse octrooischriften 4.265.875 en 4.369.172 beschrijven zetpilbases die voornamelijk bestaan uit hydroxypropylmethylcellulose . De werkzame stoffen worden daaruit vertraagd afgegeven.

Ook is de toepassing bekend van hydrofoob silici-umdioxyde (Aerosil®) , een zogenaamd vloeistof-viscosi- teitsverhogend middel. Tukker c.s. , Acta Pharmaceutica Technologica 30 (2), 155-160, 1984, beschrijft dat toevoeging van colloïdaal hydrofoob siliciumdioxyde aan Witepsol® zetpilbases een vertraagde afgifte van de werkzame stof geeft. Tabata c.s., Yakuzaigaku, vol. 47, no.3, 141-146 (1987) , beschrijft eveneens het optreden van vertraagde afgifte bij toevoeging van bepaalde soorten Aerosil®.

De toepassing van de bovengenoemde viscositeits-verhogende middelen geeft echter geen garantie voor een vertraagde afgifte. In het geval van de zwelbare polymeren treedt vaak geen vertraagde afgifte op door de rectale druk die de visceuze hydrofiele massa tegen de rectumwand drukt, waardoor een visceuze film wordt gevormd, waaruit de werkzame stof gemakkelijk wordt geabsorbeerd . Slechts wanneer zeer hoge concentraties worden toegepast, kan een vertraagde afgifte worden verwacht. Maar dit kan technisch niet worden verwezenlijkt.

In het geval van hydrofoob siliciumdioxyde treedt geen vertraagde afgifte op wanneer een betrekkelijk geringe concentratie van de stof wordt toegediend. Wanneer daarentegen een hoge concentratie wordt gebruikt, wordt de afgifte van de werkzame stof in belangrijke mate vertraagd, maar in dit geval is de biologische beschikbaarheid zeer laag door blokkering in het scheidingsvlak (rectum-slijm-vlies/lypofiele visceuze zetpilmassa).

De uitvinding heeft nu tot doel nieuwe zetpillen te verschaffen die een regelmatige en vertraagde afgifte van de werkzame stof gedurende lange tijd geven , en die een goede biologische beschikbaarheid van de werkzame stof geven.

De uitvinding voorziet in zetpillen met vertraagde afgifte van de werkzame stof die in een gebruikelijke zetpilbasis a) een in water oplosbare therapeutisch werkzame stof, waarvan de gemiddelde deeltjesgrootte kleiner is dan 20 μιη, b) een fysiologisch aanvaardbare organische stof die in contact met water kan opzwellen en c) hydrofoob siliciumdioxyde bevatten.

De zetpillen volgens de uitvinding vertonen de volgende voordelen in vergelijking met conventionele zetpillen: - de toedieningsfrequentie is beperkt tot 1 è 2 keer per 24 uur, - de piekconcentratie in het bloed is lager en geeft minder schommeling, - de veiligheid neemt toe, met name voor geneesmiddelen met een nauwe therapeutische index, en - de aanvaardbaarheid voor patiënten is beter.

Als zetpilbasis kan bijvoorbeeld elke voor zetpillen gebruikelijke vetachtige stof met een smelttra-ject van 29 tot 38°C worden toegepast, bijvoorbeeld de hiervoor gebruikelijke harde vetten. Bij voorkeur komt een zetpilbasis in aanmerking, die bestaat uit een mengsel van triglyceriden van natuurlijke onverzadigde plantenvetzuren met 12 tot 18 koolstofatomen, waaraan partiele glyceriden van dezelfde vetzuren in wisselende hoeveelheden zijn toegevoegd. Een dergelijke zetpilbasis heeft bijvoorbeeld een smelttraject van 33,5 tot 37°C. Bijvoorbeeld komen harde vetten in aanmerking met een smelttraject van 33,5-35,5°C (stijgsmeltpunt), een joodkleurgetal van maximaal 3, een joodgetal van maximaal 3 en een onver zeepbaar gehalte van maximaal 0,3%. In het bijzonder gaat het om harde vetten met de bovengenoemde eigenschappen, die bovendien een verwekingspunt van 32,5-34,5°C , een zuurge-tal van maximaal 0,2, een verzepingsgetal van 230-240 en een hydroxylgetal van maximaal 15 hebben, zoals bijvoorbeeld Witepsol® H 15; of om harde vetten die bovendien een verwekingspunt van 29,0-33,0°C , een zuurgetal van maximaal 0,3, een verzepingsgetal van 225-240 en een hydroxylgetal van 20-30 hebben, zoals bijvoorbeeld Witepsol® W 25.

De hoeveelheid van de zetpilbasis in de zetpillen volgens de uitvinding is bijvoorbeeld 55-90, in het bijzonder 66-88 gew.%, berekend op de totale massa van de zetpil.

Als therapeutisch werkzame stoffen voor de zetpillen volgens de uitvinding zijn nagenoeg alle therapeutisch werkzame stoffen geschikt die in water oplosbaar zijn en een gemiddelde deeltjesgrootte kleiner dan 20 /im hebben. Met gemiddelde deeltjesgrootte wordt hierin bedoeld, dat 80 tot 100% van de werkzame stof een deeltjesgrootte heeft welke beneden de aangegeven waarde (20 μπι) ligt. Bij voorkeur ligt de deeltjesgrootte van de werkzame stof tussen 5 en 25 , in het bijzonder 10 en 20 μηι. De concentratie werkzame stof in de zetpillen kan 0,1-7,5 gew.%, berekend op de totale massa van de zetpil, bedragen en bij voorkeur 0,5-6, en het liefst 1-5 gew.%.

Als werkzame stoffen komen bijvoorbeeld in water oplosbare analgetica en de fysiologisch aanvaardbare zouten daarvan, in het bijzonder narcotische analgetica, in aanmerking. Voorbeelden van dergelijke werkzame stoffen zijn fysiologisch aanvaardbare zouten van morfine, zoals morfinesulfaat en morfinehydrochloride.

Bestanddeel b) in de zetpillen volgens de uitvinding is een fysiologisch aanvaardbare organische stof die in contact met water kan opzwellen en de concentratie-viscositeit verhoogt , zowel in de vetachtige zetpilmassa als ook in contact met de rectumvloeistof. Als bestanddeel b) kunnen bijvoorbeeld niet-ionische, voor zetpillen gebruikelijke cellulosederivaten met een viscositeit tussen 2500 en 7500 cp, bij voorkeur 3000 tot 6000 cp worden toegepast (bepaling van de viscositeit in een 2%-ige waterige oplossing bij 20°C). Voorbeelden van geschikte cellulosederivaten zijn hydroxypropylmethylcellulose, hydroxypropylcellulose, methylcellulose, hydroxyethylcellu-lose en (eventueel verknoopt) carboxymethylcellulose. Bij voorkeur wordt hydroxypropylmethylcellulose (HPMC) met een viscositeit van 3000 tot 6000 cp, in het bijzonder met een gemiddelde viscositeit van 4000 cp (HPMC 4000) toegepast.

De hoeveelheid van bestanddeel b) in de zetpillen ' volgens de uitvinding bedraagt in het algemeen 5 tot 40 gew.%, berekend op de totale massa van de zetpil, bij voorkeur 9-36 gew.% en in het bijzonder 9-15 gew.%.

Bestanddeel c) in de zetpillen volgens de uitvinding is hydrofoob siliciumdioxyde. Het gaat hierbij om (zuiver) siliciumdioxyde, dat door chemisch verankerde methylgroepen hydrofobe eigenschappen heeft verkregen . Het produkt kan niet met water worden bevochtigd. In alle organische vloeistoffen en ook in mengsels van water en met water mengbare organische vloeistoffen is het dispergeer-baar. Voor een kenmerkend produkt worden de volgende eigenschappen gegeven: Si02 + CH3 > 99,8%, BET-oppervlak 110 ± 20 m2/g, gemiddelde deeltjesgrootte ca. 16 nm, koolstofgehalte 0,9-1,2%, wat overeenkomt met ca. 0,6-0,8 mmol CH3/IOO m2, gewichtsverlies bij 105°C < 0,5%, gloei-verlies bij 1000°C < 2%, pH-waarde van een 4%-ige suspensie in methanol/water (1:1) 3,6-4,3, gehalte aan HC1 < 0,05%, aan A1203< 0,05%, aan Ti02 < 0,03% en aan Fe203 <0,01%, stampdichtheid ca. 50 g/1. Bij voorkeur komt Aerosil® R972 in aanmerking.

De hoeveelheid van bestanddeel c) bedraagt geschikt 0,5 tot 7,5 gew.%, berekend op de totale massa van de zetpil, en bij voorkeur 3-6 gew.%.

Bestanddeel b) is in het algemeen in overmaat ten opzichte van bestanddeel c) aanwezig. Bij voorkeur is de hoeveelheid van bestanddeel b) het twee- tot viervoudige van de hoeveelheid van bestanddeel c). Het is echter ook mogelijk, dat bestanddeel b) in dezelfde hoeveelheid als bestanddeel c) aanwezig is.

Bijzonder gunstig zijn de volgende samenstellingen van de zetpillen volgens de uitvinding: werkzame stof 30 mg bestanddeel b) 250 - 420 mg bestanddeel c) 80 - 108 mg zetpilbasis 2390 -2450 mg

De bestanddelen b) en c) hebben bij voorkeur dezelfde korrelgrootte of hetzelfde korrelgroottespectrum als de werkzame stof a).

Naast de bestanddelen b) en c) kunnen de zetpillen volgens de uitvinding ook nog andere gebruikelijke farmaceutische hulp- en toevoegstoffen bevatten.

De zetpillen volgens de uitvinding kunnen op gebruikelijke wijze worden vervaardigd. Bijvoorbeeld kan men op op zichzelf bekende wijze de werkzame stof, eventueel na malen tot een gemiddelde deeltjesgrootte van minder dan 20 ^m , homogeen mengen met de bestanddelen b) en c) alsmede eventueel gebruikelijke hulp- en toevoegstoffen, en het verkregen mengsel vervolgens met de gesmolten zetpilbasis mengen bij een temperatuur van 35-45eC of daarin homogeen dispergeren.

De werking van de zetpillen volgens de uitvinding is aangetoond in het volgende in vivo onderzoek bij dertien vrijwilligers. Zeven mannelijke en zes vrouwelijke gezonde vrijwilligers deden mee aan het onderzoek. Alle vrijwilligers hadden een normale lever- en nierfunctie. De morfine-concentratie in het plasma werd bepaald met behulp van de HPLC (vloeistofchromatografie met een hoog scheidend vermogen)-methode met een elektrochemische detector. Deze methode werd het meest geschikt gevonden aangezien daarbij slechts het zuivere morfine wordt bepaald en geen verstoring optreedt door het voorkomen van metabolieten (voornamelijk morfine-3- en -6-glucuroniden) in plasma , zoals het geval is bij een RIA (radioimmunologische bepalings)methode. De zetpil die gebruikt werd had de volgende samenstelling: morfinesulfaat 30 mg HPMC 4000 300 mg Aerosil® R972 108 mg witepsol® W25 2390 mg

Het resultaat is weergegeven in bijgaande figuur 1. Hierin is de gemiddelde cumulatieve input (fractie van de geabsorbeerde dosis morfine ) uitgezet tegen de tijd. In deze figuur is voorts ter vergelijking de gemiddelde cumulatieve input uitgezet na toediening van een Witepsol® zetpil welke slechts 10 mg morfine-HCl en 100 mg lactose bevatte. Uit de figuur blijkt duidelijk dat een vertraagde afgifte van morfine uit de zetpil volgens de uitvinding optreedt.

De uitvinding wordt nader toegelicht aan de hand van de volgende voorbeelden:

Voorbeeld I

Morfinesulfaatzetpillen: 30 mg per zetpil; charge-grootte: 270 zetpillen = 756 g.

Morfinesulfaat 8,100 g HPMC 4000 81,000 g

Aerosil® R972 29,160 g

Witepsol® W25 637,740 g

Vervaardiging:

Het morfinesulfaat , HPMC 4000 en Aerosil® R972 werden door 600 μιη gezeefd. De gezeefde poeders werden voorgemengd in een kubusmenger gedurende 10 minuten. Witepsol® W25 werd gesmolten op een waterbad in een geschikte kom (maximaal 50°C). Het voorgemengde poeder werd aan het gesmolten vet toegevoegd en met een kleine Ultra Turrax homogeen gemengd. De vettige suspensie werd uitgegoten in een zetpil-afvulmachine en rustig gemengd tot een temperatuur van ongeveer 34°C werd bereikt. Het mengsel werd vervolgens uitgegoten in kunststofvormen van 3 ml . Alle zetpillen werden bij kamertemperatuur gedurende tenminste 24 uur bewaard.

Voorbeeld II

Morfinesulfaatzetpillen: 30 mg per zetpil; charge-grootte: 50.000 zetpillen= 140 kg.

Morfinesulfaat 1500 g HPMC 4000 15000 g

Aerosil®R972 5400 g

Witepsol® W25 118100 g

Vervaardiging;

Het morfinesulfaat, HPMC 4000 en Aerosil® R972 werden door 600 μια gezeefd. De gezeefde poeders werden in een.tuimelmenger gedurende 10 min voorgemengd. Witepsol®W25 werd gesmolten in een met stoom verhit vat dat voorzien was van een colloïdmolen. De voorgemengde poeders werden toegevoegd aam het gesmolten vet en homogeen gemengd. De vetachtige suspensie werd getransporteerd door voorverwarmde buizen naar een zetpil-afvullijn waar de zetpilvormen van 3 ml werden afgevuld. De zetpillen werden niet blootgesteld aan schokkoeling en gedurende tenminste 24 uur bij kamertemperatuur bewaard.

Claims

1. Zetpillen met vertraagde afgifte van werkzame stof die in een gebruikelijke zetpilbasis a) een in water oplosbare therapeutisch werkzame stof waarvan de gemiddelde deeltjesgrootte kleiner is dan 20 μια, b) een fysiologisch aanvaardbare organische stof die in contact met water kan opzwellen en c) hydrofoob siliciumdioxyde bevatten.

2. Zetpillen volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat bestanddeel b) tenminste in dezelfde hoeveelheid als bestanddeel c) of in overmaat ten opzichte van bestanddeel c) aanwezig is.

3. Zetpillen volgens één van de voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat ze 0,1-7,5 gew.% werkzame stof bevatten.

4. Zetpillen volgens één van de voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat de werkzame stof een fysiologisch aanvaardbaar morfinezout is.

5. Zetpillen volgens één van de voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat ze 3-6 gew.% bestanddeel c) bevatten.

6. Zetpillen volgens één van de voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat ze 5-40 gew.% bestanddeel b) bevaten.

7. Zetpillen volgens één van de voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat bestanddeel b) een cellulosede-rivaat is.

8. Werkwijze voor de vervaardiging van zetpillen volgens één van de voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat men op op zichzelf bekende wijze de werkzame stof, eventueel na malen tot een gemiddelde deeltjesgrootte van minder dan 20 μπι , homogeen vermengt met de bestanddelen b) en c) alsmede eventueel verdere gebruikelijke hulp- en toevoegstoffen, en het verkregen mengsel vervolgens met de gesmolten zetpilbasis mengt bij een temperatuur van 35-45°C of daarin homogeen dispergeert.