NL8403929A

NL8403929A - Kleurentelevisietransmissie- respektievelijk informatieopslagsysteem met tijdmultiplexkodering en daartoe geschikte informatiegever en -ontvanger.

Info

Publication number: NL8403929A
Application number: NL8403929A
Authority: NL
Original assignee: Philips Nv
Priority date: 1984-12-24
Filing date: 1984-12-24
Publication date: 1986-07-16
Also published as: GB2169468A; FR2575352B1; FR2575352A1; US4698665A; JPS61157097A; DE3543185A1; GB2169468B; GB8531166D0

Description

« PHN 11.242 1 N.V. Philips1 Gloeilampenfabrieken te Eindhoven

Kleurentelevisietransmissie- respektievelijk informatieopslagsysteem met tijdmultiplexkodering en daartoe geschikte informatiegever en -ontvanger.

De uitvinding heeft betrekking op een kleurentelevisietransmissie- respektievelijk informatieopslagsysteem met tijdmultiplexkodering, welk systeem is uitgevoerd met ten minste één informatiegever, ten minste één informatieontvanger en een transmissie-5 respektievelijk informatieopslagkanaal tussen gever en ontvanger, welke informatiegever is voorzien van ten minste één signaalbron voor het leveren van signalen met luminantie-, chrominantie-, synchrpniseer-en identifikatie-informatie en van een kodeerschakeling voor een tijdmultiplexkodering van althans een deel van de genoemde signalen, 10 na al dan niet een tijdsduurverandering er van, welke kodeerschakeling is voorzien van een uitgang voor afgifte van een tijdmultiplexge-kodeerd signaal voor overdracht over het transmissiekanaal respektievelijk opslag in het informatieopslagkanaal, welke informatieontvanger is voorzien van een met het genoemde kanaal gekoppelde dekodeerschake-15 ling die, passend bij de genoemde kodeerschakeling, geschikt is voor het afgeven van signalen met althans luminantie- en chrominantie-informatie die grotendeels overeenkomt met de door de signaalbron in de informatiegever geleverde informatie, waarbij in het kleurentele-visiesignaal een beeld uit twee rasters met een bepaald aantal lijnen 20 bestaat. De uitvinding heeft ook betrekking op een daartoe geschikte informatiegever en -ontvanger.

Een dergelijk systeem voor in het bijzonder transmissie, is beschreven in een openbaar rapport "Experimental and Development Report 118/82", van de Britse "Independent Broadcasting Authority", 25 (I.B.A.), met de titel "MAC: A Television System for High-Quality

Satellite Broadcasting". In het rapport worden voor een zogeheten MAC (Multiplexed Analogue Component) beeldkodering verscheidene varianten gegeven. Voor alle varianten geldt dat in de als zender uitgevoerde informatiegever de luminantie- en de chrominantie-informatie elk een 30 tijdsduurverandering in de vorm van een tijdskompressie ondergaan, waarbij die bij de chrominantie-informatie dubbel zo groot is als die bij de luminantie-informatie. Van de chrominantie-informatie, die twee komponenten per lijnperiode omvat, komt beurtelings één van de twee 8403929 PHN 11.242 2 Ρ ί in de tijd gekomprimeerd in het tijdmultiplexgekodeerde signaal voor.

In dit signaal is de bij elke lijnperiode behorende luminantie-informatie in de tijd gekomprimeerd aanwezig. De beeldinformatie per lijnperiode in het tijdmultiplexgekodeerde signaal is hierbij sequen-5 tieel samengesteld uit de tijdsgekomprimeerde luminantie-informatie en één van de twee hierbij behorende, tijdsgekomprimeerde chrominantie-informaties.

In de ontvanger wordt uit het via het transmissiekanaal, te weten de satellietverbinding, ontvangen signaal het tijdmultiplex-10 gekodeerde signaal betrokken en aan de bijpassende dekodeerschakeling toegevoèrd, die met behulp van de synchroniseer- en identifikatie-informatie, een tijdsdekompressie of wel expansie voor de luminantie-en de chrominantie-informatie over de volgende lijnperiode herhaald afgeeft.

15 In het, als voorbeeld als satellietverbinding gegeven transmissiekanaal is een beperkte bandbreedte aanwezig voor de beeld-informatieoverdracht. Afhankelijk van de voorgestelde variant zijn in het rapport bandbreedten van 8,4 MHz, 7,5 MHz en 6,0 MHz genoemd. Bij de transmissiekanaalbandbreedte van 8,4 MHz is een tijdskompressie-20 faktor van 2/3 voor de luminantie-informatie voorgesteld, zodat voor de bandbreedte van de ongekomprimeerde luminantie-informatie volgt een bandbreedte van 5,6 MHz. Bij de beschikbare beeldinformatiekanaal-breedten van 7,5 en 6,0 MHz is een luminantietijdskompressiefaktor van 3/4 voorgesteld en volgen voor de bandbreedten van de ongekomprimeerde 25 luminantie-informaties de waarden van 5,6 MHz en 4,5 MHz. Het blijkt dat bij de voorgestelde varianten, bij de beperkte transmissiekanaalbandbreedte en de voorgestelde opbouw van het tijdmultiplexgekodeerde, over te dragen signaal, frekwentiebeperkingen bij de luminantie- en de chrominantie-informatie vereist zijn* 30 In het voorgaande is als voorbeeld het als satellietverbinding uitgevoerde transmissiekanaal genoemd. De bij de informatieoverdracht met de beperkte bandbreedte beschreven frekwentiebeperkingen treden evenzo op bij een informatieogslagkanaal met een beperkte bandbreedte. Een dergelijk opslagkanaal bevat informatieopslag- en weergeefapparatuur 35 zoals bijvoorbeeld band- en plaatopneem- en weergeefinrichtingen.

Van het MAC-systeem zijn varianten beschreven met een tijd-multiplexkodering met de rasterfrekwentie. In een variant wordt gedurende een aantal lijnperioden in de rasterperiode slechts de 8403329 r *

X

PHN 11.242 3 luminantie-informatie overgedragen, terwijl gedurende andere lijnperioden slechts de hierbij behorende tijdsgekomprimeerde chrominantie-informaties worden overgedragen. Hierbij kunnen de genoemde andere lijnperioden in twee groepen worden verdeeld, waarbij een van de twee 5 chrominantie-informaties gedurende de eerste groep wordt afgegeven, terwijl de andere chrominantie-informatie gedurende de tweede groep van lijnperioden afgegeven wordt. De eerste groep kan aan het begin van de rasterperiode optreden, waarna de lijnperioden met de luminantie-informatie en vervolgens de tweede groep van lijnperioden met de 10 chrominantie-informatie optreedt.

In weer andere varianten wordt een van de twee chrominantie-informaties gedurende een aantal lijnperioden afgegeven. Gedurende de daarop volgende lijnperioden wordt de beeldinformatie per lijnperiode sequentieel samengesteld uit de andere chrominantie-informatie en de 15 luminantie-informatie. Hierbij zijn de drie genoemde informaties tijds-gekomprimeerd. De overgangen tussen de verschillende informaties en derhalve de tijdskompressiefaktoren kunnen, bovendien, veranderbaar zijn.

De uitvinding beoogt de verwezenlijking van een kleuren-20 televisietransmissie- respektievelijk informatieopslagsysteem met tijdmultiplexkodering, waarbij met een eenvoudige signaalverwerking een groter aantal beeldelementen kan worden overgedragen dan met de bestaande voorstellen mogelijk is. Daartoe vertoont een kleurentele-visiesysteem volgens de uitvinding het kenmerk dat de kodeerschakeling 25 geschikt is voor het aan de uitgang afgeven van een tijdmultiplexge-kodeerd signaal waarin in een eerste rasterperiode een eerste lineaire kombinatie van de luminantie-informaties van twee opeenvolgende lijnen van een eerste raster van het signaal van de signaalbron en van de luminantie-informatie van twee opeenvolgende lijnen van het daarop 3Q volgende, tweede raster van het genoemde signaal die bij weergave nagenoeg samenvallen met de genoemde lijnen van het eerste raster, telkens aanwezig is, waarbij in de daarop volgende, tweede rasterperiode van het tijdmultiplexgekodeerde signaal een tweede lineaire kombinatie van de genoemde luminantie-informaties, die van de eerste lineaire kombi-35 natie afwijkt, telkens aanwezig is, waarbij de tijdsverhouding voor signaalkompressie respektievelijk -expansie van de eerste lineaire kombinatie verschilt'van de overeenkomstige verhouding van de tweede lineaire kombinatie, welke verhouding.de verhouding aangeeft tussen de 8403229 PHN 11.242 4 *» i tijdsduren van een luminantie-informatie vóór en na tijdsduurverandering.

Door de maatregel volgens de uitvinding kan voor een van de tijdsverhoudingen een betrekkelijk kleine verhouding worden gekozen. Hierbij is de tijdsverhouding het omgekeerde van de bovenvermelde 5 faktor. Is deze verhouding gelijk aan 1-1, dan vindt geen signaal-kompressie en ook geen signaalexpansie plaats, terwijl een verhouding groter dan 1 : 1 een signaalkompressie inhoudt. Is voor ongeveer 1 : 1 gekozen, dan wordt gedurende het betreffende raster weinig of geen transmissietijd gebruikt voor het overbrengen van chrominantie-informatie, 10 zodat het aantal luminantiebeeldelementen die overgedragen worden, groot is. De luminantie-informatie heeft een goede resolutie. Een grote tijdsverhouding, dus een aanzienlijke tijdskompressie, houdt immers een frekwentiebandbeperking in vanwege de beperkte kanaalkapaciteit.

De bandbreedte van het transmissie- respektievelijk informatieopslag-15 kanaal wordt dus beter benut voor de beeldkwaliteit bij weergave van de overgedragen of opgeslagen luminantie-informatie. Gedurende het andere raster van het tijdmultiplexgekodeerde signaal is het aantal overgedragen beeldelementen kleiner dan in het eerst beschouwde raster het geval is en de resolutie is minder goed. Ten opzichte van het MAC-2o systeem, waarbij de luminantie-informatie in beide rasters in gelijke mate wordt gekomprimeerd, betekent de maatregel volgens de uitvinding een verbetering voor de resolutie in horizontale richting, zowel in het geval van geïnterlinieerde rasters als in het geval van niet-geïnterlinieerde rasters. De resolutie in vertikale richting wordt 25 bepaald door het aantal lijnen per raster en wordt dus niet aangetast door de maatregel:·volgens de uitvinding. Wel wordt een gering verlies aan resolutie in diagonale richtingen waargenomen.

Bij voorkeur vertoont het systeem volgens de uitvinding het kenmerk dat de tijdsverhouding voor signaalkompressie respektievelijk 30 -expansie van de eerste lineaire kombinatie ten hoogste gelijk is aan 1:1, terwijl de overeenkomstige verhouding van de tweede lineaire kombinatie groter is dan 1:1. Wordt een gedeelte van het lijnonder-drukkingsinterval in het tijdmultiplexgekodeerde signaal gebruikt voor het overdragen van een deel van de eerste lineaire kombinatie, dan kan 35 de tijdsverhouding een waarde hebben die kleiner is dan 1:1, dat wil zeggen er vindt signaalexpansie plaats, hetgeen resulteert in een nog betere resolutie.

Volgens een vereenvoudiging vertoont het kleurentelevisie- 8 4 0 3 ? ?. 5 ν ί * PHN XX.242 5 systeem volgens de uitvinding het kenmerk dat in het afqegeven tijd-multiplexgekodeerde signaal gedurende de lijnperioden van de eerste rasterperiode waarin de eerste lineaire kombinatie aanwezig is, geen chrominantie-informatie aanwezig is. g Een aantrekkelijke variant is er een, waarbij de eerste lineaire kombinatie slechts de luminantie-informatie van één lijn in het eerste raster van het signaal van de signaalbron telkens bevat. In dit geval kan het kleurentelevisiesysteem het kenmerk vertonen dat de tweede lineaire kombinatie telkens gelijk is aan het verschil tussen 10 de luminantie-informatie van een lijn in het tweede raster van het signaal van de signaalbron en de luminantie-informatie van een lijn in het eerste raster van het genoemde signaal die bij weergave nagenoeg samenvalt met de genoemde lijn in het tweede raster.

Een informatiegever geschikt voor toepassing in een kleuren-15 televisiesysteem volgens de uitvinding, waarbij de kodeerschakeling een tijdmultiplexschakeling bevat voor het ontvangen van de luminantie-en chrominantie-informatie van de signaalbron en voor het opwekken van het tijdmultiplexgekodeerde signaal, welke tijdmultiplexschakeling is uitgevoerd met een eerste geheugen dat met verschillende schrijf- en 20 leessnelheden werkzaam is voor het verwerken van de chrominantie- informatie en met een tweede geheugen dat werkzaam is voor het verwerken van de luminantie-informatie, vertoont het kenmerk dat de tijdmultiplexschakeling van een door een beeldfrekwent omschakelsignaal stuurbare schakeltrap is voorzien voor het verkrijgen van een beeldfrekwente 25 verandering van de tijdsverhouding voor signaalkompressie respektievelijk -expansie van de luminantie-informatie.

Een informatieontvanger geschikt voor toepassing in een kleurentelevisiesysteem volgens de uitvinding, in samenwerking met een dergelijke informatiegever, waarbij de dekodeerschakeling voor de 3Q tijdsdekompressie van de chrominantie-informatie is uitgevoerd met geheugens met verschillende schrijf- en leessnelheden, welke geheugens voor de tijdmultiplexdekodering in verschillende tijdsduren schrijfbaar zijn, vertoont het kenmerk dat de dekodeerschakeling tevens is voorzien van een vertragingselement en van een door een beeldfrekwent omschakel-35 signaal stuurbare schakeltrap voor het verwerken van de ontvangen luminantie-informatie, welk vertragingselement een vertraging veroorzaakt van een geheel aantal lijnperioden en van nagenoeg een rasterperiode, waarbij het vertraagde en het niet-vertraagde signaal beurte- 8403329 V ί ΡΗΝ 11.242 6 lings de eerste en de t\i/eede lineaire kombinatie afgeven.

Bij voorkeur vertoont een dergelijke informatieontvanger het kenmerk dat de dekodeerschakeling verder is voorzien van een opteltrap voor het optellen van de hoger gelegen frekwentiekomponenten van het 5 ontvangen luminantiesignaal dat de eerste lineaire kombinatie bevat bij het ontvangen luminantiesignaal dat de tweede lineaire kombinatie bevat, waarbij de op te tellen signalen rastersequentieel van het ingangs- en het uitgangssignaal van het vertragingselement afgeleid zijn. Door deze maatregel wordt een hinderlijk flikkereffekt vermeden.

10 De uitvinding zal aan de hand van de bijgaande figuren als voorbeeld nader worden toegelicht, waarbij figuur 1 schematisch de signaalopbouw geeft van een kleuren-televisiesignaal dat in het kleurentelevisiesysteem volgens de uitvinding wordt overgedragen, 15 figuur 2 in een blokschema een uitvoering geeft van een informatiegever geschikt voor het^afgeven van een signaal volgens figuur 1, figuur 3 in een blokschema een uitvoering geeft van een informatieontvanger geschikt voor het ontvangen van een signaal volgens 20 figuur 1, figuur 4 een wijziging toont van de ontvanger volgens figuur 3, figuren 5 en 6 varianten van de signaalopbouw van het kleurentelevisiesignaal geven, 25 figuur 7 een deel geeft van het schema van een informatiegever geschikt voor het afgeven van een signaal volgens figuur 6, en figuur 8 een deel geeft van het schema van een informatieontvanger geschikt voor het ontvangen van een signaal volgens figuur 6.

In figuur 1 is schematisch de signaalopbouw. van een kleuren-gg televisiesignaal getekend. Van boven naar beneden is een. twee raster-perioden en omvattende beeldperiode aangeduid en van links naar rechts is een lijnperiode uitgezet. Voor de Europese televisie-standaard, bijvoorbeeld, geldt een rasterperiode van 20 ms, wat overeenkomt met een rasterfrekwentie van 50 Hz, terwijl de lijnperiode een 35 duur heeft van 64 ^us, wat overeenkomt met een lijnfrekwentie van 15,625 kHz. Voor de eenvoud zijn de lijnonderdrukkingstijd en de rasteronderdrukkingstijd niet getekend, dat wil zeggen de tijden aan het begin van elke lijn respektievelijk raster waarin geen beeldinfor- 84 0 3 ε 29 > ï ft PHN 11.242 7 matie wordt overgedragen, welke tijden in figuur 1 aan de linkerzijde respektievelijk tussen tijden T^j, en moeten worden gedacht. Met respektievelijk Y^ is in figuur 1 een signaalgebied met luminantie-informatie aangeduid, terwijl chrominantie-informatie met de informatie-5 komponenten en C^ is aangeduid.

Uit figuur 1 blijkt dat de eerste rasterperiode T^ slechts een signaalgebied Y^ met luminantie-informatie bevat, welke informatie geen tijdskompressie ondergaat. Daarentegen bevat dé tweede rasterperiode Ty2 gekomprimeerde chrominantie-informatie en gekomprimeerde luminantie-10 informatie. Elke lijn wordt eerste de komponent gedurende een vierde deel van de tijd overgedragen, waarna de komponent ^ gedurende het daarop volgende vierde deel overgedragen wordt. Gedurende de tweede helft van de lijnperiode wordt de luminantie-informatie overgedragen.

Hieruit blijkt dat voor zowel komponent als voor komponent de 15 tijdsverhouding voor signaalkompressie 4 : 1 is, terwijl voor de luminantie-informatie Y2 de overeenkomstige verhouding 2 : 1 is. In het eerste raster, waar geen tijdskompressie plaatsvindt, is de verhouding gelijk aan 1:1. Hierbij wordt de totale bandbreedte voor informatie Y^ volledig benut. Ten opzichte van het eerste raster is in 20 het tweede raster voor de luminantie-informatie ten gevolge van de tijdskompressie het aantal over te dragen beeldelementen gehalveerd. Wordt, bovendien, gedurende het eerste raster een gedeelte van de lijnonder-drukkingstijd gebruikt voor het overdragen van informatie Y^, dan is de genoemde verhouding, die de verhouding aangeeft tussen de tijdsduren 25 van de informatie vóór en na tijdsverandering, kleiner dan 1:1. Ten opzichte van het signaal vöör de tijdmultiplexkodering vindt een tijds-expansie plaats, waarbij de genoemde verhouding een waarde heeft die tussen 0,8 : 1 en 1 : 1 gelegen is, dit is voor de bandbreedte na dekodering een verbetering met een faktor tot 1,25.

30 In figuur 2 is in een blokschema van een kleurentelevisie- informatiegever voor het leveren van het signaal van figuur 1 met 1 een signaalbron aangeduid. Signaalbron 1 is verbonden met een kodeer-schakeling 2, waarvan een uitgang 3 als uitgang van de informatiegever is verbonden met een transmissie- respektievelijk informatieopslag-35 kanaal 4. Kanaal 4 kan als transmissiekanaal bijvoorbeeld een satellietverbinding zijn,-een zendkanaal op aarde of een kabelverbinding. Als informatieopslagkanaal kan kanaal 4 informatie-opslag- en -weergeef-apparatuur bevatten, zoals bijvoorbeeld band-.en/of plaatopneem- en 8403523 ΡΗΝ 11.242 8 Ν

Σ' S

-weergeefinrichtingen. De specifieke uitvoering van kanaal 4 is irrelevant voor de uitvinding.

Bij de informatiebron 1 van figuur 2 is aangegeven dat deze informaties Y, en levert. Bij een uitvoering van bron 1 als 5 een kleurentelevisiekamera stellen Y een luminantier-informatie en en C2 chrominantie-informatiekomponenten voor. In de NTSC-televisie-standaard zijn en C2 de gestandaardiseerde chrominantie-informatie'-komponenfcen I en Q. In de PAL-standaard zijn en C2 de komponenten U en V.

10 Kodeerschakeling 2 bevat drie laagdoorlaatfilters 5, 6 en 7 waaraan de respektieve informatie Y, en C2 worden toegevoerd. De grensfrekwentie van filter 5 is bijvoorbeeld de grensfrekwentie van de aan de kleurentelevisie toegewezen bandbreedte van kanaal 4, terwijl de grensfrekwentiesvvanfilters 6 en 7 lager kunnen zijn. Op deze filters 15 volgen respektieve schakeltrappen 8, 9 en 10 die een zelfde omschakel-signaal SI toegevoerd krijgen. Onder besturing van omschakelsignaal SI staat het ingangssignaal van trap 8, hetzij aan een uitgang 11, hetzij aan een uitgang 12 ter beschikking. Op soortgelijke wijze staat het ingangssignaal van trap 9’, hetzij aan een uitgang 13, hetzij aan een 20 uitgang 14 ter beschikking, terwijl het ingangssignaal van trap 10, hetzij aan een uitgang 15, hetzij aan een uitgang 16 ter beschikking staat. Uitgangen 12, 14 en 16 zijn verbonden met respektieve analoog-digitaalomzettsrs 17, 18 en 19 waaraan klokimpulsen worden toegevoerd, met een klokimpulsfrekwentie %fc aan omzetter 17 en met een klok-25 impulsfrekwentie -|fc aan omzetters 18 en 19. Hierbij is fc gelijk aan bijvoorbeeld 20,25 MHz.

Omschakelsignaal SI heeft de beeldfrekwentie, dit is de helft van de rasterfrekwentie, en heeft een symmetrische blokvorm. Gedurende een rasterperiode worden de respektieve ingangssignalen van schakel-3Q trappen 8, 9 en 10 aan de respektieve uitgangen 11, 13 en 15 doorgegeven. Uitgang 11 is verbonden met een ingang van een opteltrap 20, terwijl uitgangen 13 en 15 niet verbonden zijn. Gedurende de daarop volgende rasterperiode worden de respektieve ingangssignalen van schakeltrappen 8, 9 en 10 doorgegeven aan de respektieve uitgangen 12, 14 en 16 en dus 35 aan de respektieve omzetters’17, 18 en 19. Op deze omzetters volgen respektieve schakeltrappen 21, 22 en 23 die een zelfde omschakelsignaal S2 toegevoerd krijgen. Onder besturing van signaal S2 wordt de digitale informatie Y van omzetter 17, hetzij aan een lijngeheugen 24, hetzij 84 0 3 92.9 PHN 11.242 - 9 i « aan een lijngeheugen 25 toegevoerd. Op soortgelijke wijze wordt de digitale informatie van omzetter 18, hetzij aan een lijngeheugen 26, hetzij aan een lijngeheugen 27 toegevoerd, terwijl de digitale informatie van omzetter 19, hetzij aan een lijngeheugen 28, hetzij 5 aan een lijngeheugen 29 toegevoerd wordt. Lijngeheugens 24 tot en met 29 zijn uitgevoerd als digitale geheugens waarvan de opslagkapaciteit voldoende is voor het opslaan van de informatie van een televisielijn en die van het type zijn met verschillende schrijf- en leessnelheden.

Via een multiplexschakeling in de vorm van een omschakel-10 circuit 30 worden aan geheugens 24 en 25 klokimpulssignalen met de klokimpulsfrekwenties fc en %fc toegevoerd. Voor het omschakelen worden aan circuit 30 twee omschakelsignalen S2 en S3 toegevoerd, waarbij het klokimpulssignaal met frekwentie %fc onder besturing van signaal S2 en het klokimpulssignaal met frekwentie fc onder besturing van signaal 15 S3 wordt toegevoerd. Signaal S2 is blokvormig en heeft de halve lijn-frekwentie. Gedurende een lijnperiode wordt de digitale informatie Y van omzetter 17 in geheugen 24 met de klokimpulsfrekwentie %fc geschreven en gedurende de daarop volgende lijnperiode wordt de digitale informatie Y in geheugen 25 met dezelfde klokimpulsfrekwentie geschreven. Uit-20 gangen van geheugens 24 en 25 zijn elk verbonden met een ingang van een schakeltrap 33 die door een omschakelsignaal S2 wordt bestuurd.

Ten opzichte van signaal S2 heeft signaal S2 dezelfde frekwentie en de omgekeerde polariteit. Signaal S3 is lijnfrekwent en heeft gedurende de eerste helft van een lijnperiode een impulsniveau en gedurende de 25 tweede helft van dezelfde lijnpériode een ander impulsniveau. Gedurende de tweede helft van een lijnperiode waarin geheugen 25 wordt geschreven, wordt uit geheugen 24 met de klokimpulsfrekwentie fc gelezen en gedurende de tweede helft van de daarop volgende lijnperiode, waarin geheugen 24 wordt geschreven, wordt uit geheugen 25 met dezelfde frekwentie fc 30 gelezen. Omdat de leessnelheid twee maal zo groot is als de schrijfsnelheid wordt door middel van geheugens 24 en 25 een tijdskompressie uitgevoerd met een tijdsverhouding voor signaalkompressie gelijk aan 2:1. Schakeltrap 33 is verbonden met een ingang van een opteltrap 36. In de tijd dat omzetter 17 en geheugen 24 via schakeltrap 21 zijn 35 doorverbonden, zijn geheugen 25 en opteltrap 36 via schakeltrap 33 doorverbonden en in de tijd dat omzetter 17 en geheugen 25 via schakeltrap 21 zijn doorverbonden, zijn geheugen 24 en opteltrap 36 via schakeltrap 33 doorverbonden. De tijdsgekomprimeerde luminantie- 8403929 PHN 11.242 10 informatie wordt dus telkens doorgegeven aan opteltrap 36. Tussen trap 8 en omzetter 17 is nog een laagdoorlaatfilter 38 opgenomen waardoor het ontstaan van vouwkomponenten (aliasing components) wordt voorkomen.

Op soortgelijke wijze als hierboven bevat kodeerschakeling 5 2 een omschakelcircuit 31 voor het toevoeren aan geheugens 26 en 27 van klokimpulssignalen met de klokimpulsfrekwentie fc en -|fc onder besturing van omschakelsignalen S2 en S4 en een omschakelcircuit 32 voor het toevoeren aan geheugens 28 en 29 van klokimpulssignalen die eveneens de klokimpulsfrekwenties fc en ^fc hebben onder besturing van 10 omschakelsignalen S2 en S5. Uitgangen van geheugens 26 en 27 zijn elk verbonden met een ingang van een schakeltrap 34 die door omsehakel-signaal S2 wordt bestuurd en die met een tweede ingang van opteltrap 36 is verbonden. Uitgangen van geheugens 28 en 29 zijn elk verbonden met een ingang van een schakeltrap 35 die door omschakelsignaal S2 15 wordt bestuurd en die met een derde ingang van opteltrap 36 is verbonden. Hierbij zijn signalen S4 en S5 lijnfrekwent en deze hebben gedurende het eerste respektievelijk tweede vierde deel van een lijnperiode een impulsniveau en gedurende de rest van dezelfde lijnperiode een ander impulsniveau. Gedurende een lijnperiode waarin de digitale informatie Y 20 van omzetter 17 in geheugen 24 wordt geschreven, wordt de digitale informatie in geheugen 26 met de klokimpulsfrekwentie ^fc geschreven, terwijl de digitale informatie C2 in geheugen 28 met dezelfde klokimpulsfrekwentie geschreven wordt. Gedurende het eerste vierde deel van de daarop volgende lijnperiode wordt de tijdsgekomprimeerde informatie 25 uit geheugen 26 aan opteltrap 36 doorgegeven; gedurende het daarop volgende vierde deel van de lijnperiode wordt de tijdsgekomprimeerde informatie C2 uit geheugen 28 aan opteltrap 36 doorgegeven en gedurende de daarop volgende tweede helft van de lijnperiode wordt de tijdsgekomprimeerde informatie Y aan opteltrap 36 doorgegeven. In de tijd dat 30 de genoemde signalen doorgegeven worden, wordt in geheugens 24, 26 en 28 geschreven.

Het voorgaande geldt voor een bepaalde rasterperiode, in welke periode het moederkontakt van schakeltrap 8 met uitgang 12 is verbonden, terwijl het moederkontakt van schakeltrap 9 met uitgang 14 en het 35 moederkontakt van schakeltrap 10 met uitgang 16 is verbonden. Een uitgang van opteltrap 36 is verbonden met een digitaal-analoogomzetter 37 waaraan een klokimpulssignaal met de klokimpulsfrekwentie fc wordt toegevoerd en waarvan het uitgangssignaal via een laagdoorlaatfilter 40 8403229· PHN 11.242 11 aan een tweede ingang van opteltrap 20 wordt toegevoerd. Gedurende de rasterperiode, die volgt op de zojuist beschouwde rasterperiode, is aan de eerste ingang van trap 20 de ongekomprimeerde luminantie-informatie Y aanwezig, terwijl geen chrominantie-informatie aanwezig 5 is. Een uitgang van opteltrap 20 ligt aan de uitgang 3 van kodeer-schakeling 2. Hierbij wordt gesteld dat kanaal 4 geschikt is voor analoge signaalverwerking. Indien kanaal 4 geschikt is voor transmissie of opslag van digitale informatie kan omzetter 37 afwezig zijn, terwijl de uitgang van omzetter 17 en niet die van trap 8 met trap 20 verbonden 10 is. Tussen trap 8 en trap 20 is nog een vertragingslijn 39 opgenomen voor het kampenseren van de vertragingen die door de kompressie zijn veroorzaakt in de kanalen voor de signalen en C^.

In figuur 3 is een uitvoering van een informatieontvanger getekend die het signaal van kanaal 4 aan een ingang 42 van een de-15 kodeerschakeling 41 krijgt toegevoerd. Deze is voor zijn werking in wezen komplementair aan de kodeerschakeling 2 van figuur 2, dat wil zeggen dat er aan uitgangen 43, 44 respektievelijk 45 van dekodeer-schakeling 41 een luminantie-informatie Y en chrominantie-informatie-komponenten en C^ optreden die zo veel als mogelijk overeenkomen 20 met de in kodeerschakeling 2 verwerkte delen van informaties Y, C-^ en C^.

In dekodeerschakelihg 41 is ingang 42 gelegd^aan de ingang van een laagdoorlaatfilter 46. De uitgang van filter 46 ligt via een analoog-digitaalomzetter 47, waaraan een klokimpulssignaal met de frekwentie fc wordt toegevoerd, aan een keuzekontakt 50 van een door 25 een omschakelsignaal S6 bestuurde schakeltrap 48, aan een keuzekontakt 53 van een door het omschakelsignaal S6 bestuurde schakeltrap 49 en aan een ingang van een als rastergeheugen uitgevoerde rastervertragings-element 54, dit is een digitaal geheugen waarvan de opslagkapaciteit voldoende is voor het opslaan van.de informatie van een televisieraster. 30 Hierdoor wordt een vertraging van een rasterperiode veroorzaakt. Dit geldt voor een niet-geïnterlinieerd systeem. Bij een. geïnterlinieerd systeem moet de vertraging nagenoeg gelijk zijn aan een rasterperiode en gelijk zijn aan een geheel aantal lijnperioden, bijvoorbeeld 312 in het geval van de Europese standaard met 312% lijnperioden per raster.

35 Signaal S6 is symmetrisch blokvormig en heeft de beeldfrekwentie.

Gedurende een rasterperiode staat op het moederkontakt van trap 48 het niet-vertraagde signaal van omzetter 47 ter beschikking, terwijl het met een rasterperiode vertraagde signaal, dit is dus het signaal van 84 0 3.9 29 PHN 11.242 12 het vorige raster, op het moederkontakt van trap 49 ter beschikking staat. Gedurende de daarop volgende rasterperiode wordt door trap 48 het vertraagde signaal en door trap 49 het niet-vertraagde signaal doorgegeven.

5 Het moederkontakt van schakeltrap 49 is verbonden met het moederkontakt van een schakeltrap 55 die bestuurd wordt door een signaal S10 dat een symmetrische blokvorm heeft met de halve lijnfrekwentie.

Een uitgang van trap 55 is verbonden met de respektieve ingangen van drie lijngeheugens 56, 58 en 60 en de andere uitgang is verbonden met 10 respektieve ingangen van drie lijngeheugens 57, 59 en 61. Via een multiplexschakeling in de vorm van een omschakelcircuit 62 worden aan geheugens 56 en 57 klokimpulssignalen met de klokimpulsfrekwenties fc en %fc toegevoerd. Voor het omschakelen worden aan circuit 62 twee omschakelsignalen S7 en S10 toegevoerd, waarbij het klokimpulssignaal 15 met frekwentie fc onder besturing van signaal S7 en het klokimpulssignaal met frekwentie %fc onder besturing van signaal S1Q wordt toegevoerd.

Signaal S7 is lijnfrekwent en heeft gedurende de eerste helft van een lijnperiode een impulsniveau en gedurende de tweede helft van dezelfde lijnperiode een ander impulsniveau. Gedurende de tweede helft van een 20 lijnperiode is in het aan ingang 42 ontvangen signaal een tijdsgekom-primeerde luminantie-informatie aanwezig. Deze informatie wordt in geheugen 56 met de klokimpulsfrekwentie fc geschreven en gedurende de —· daarop volgende lijnperiode wordt deze informatie in geheugen 57 met dezelfde klokimpulsfrekwentie geschreven. Uitgangen van geheugens 56 25 en 57 zijn elk verbonden met een ingang van een schakeltrap 65 die door een omschakelsignaal S10 wordt bestuurd. Ten opzichte van signaal S10 heeft signaal S10 dezelfde frekwentie en de omgekeerde polariteit.

Gedurende de lijnperiode waarin in geheugen 57 wordt geschreven, wordt uit geheugen 56 met de klokimpulsfrekwentie %fc gelezen en gedurende go de daarop volgende lijnperiode, waarin in geheugen 56 wordt geschreven, wordt uit geheugen 57 met dezelfde frekwentie gelezen. Omdat de leessnelheid twee maal zo klein is als de schrijfsnelheid wordt door middel van geheugens 56 en 57 een tijdsdekompressie, dat wil zeggen een tijdsexpansie, uitgevoerd met een tijdsverhouding voor signaal-35 expansie gelijk aan % : 1. Onder deze omstandigheden komt het signaal aan het moederkontakt van trap 48 overeen met het luminantiesignaal dat door de signaalbron 1 van figuur 2 gedurende het eerste raster wordt opgewekt, terwijl het uitgangssignaal van trap 65 met het luminantie- 8403929 PHN 11.242 13 signaal overeenkomt dat door bron 1 gedurende het tweede raster wordt opgewekt. Voorwaarde hiervoor is wel dat omschakelsignaal Sé de juiste polariteit heeft. Anders zouden signalen en Y^ met elkaar verwisseld zijn. Hiervoor kan van een identifikatiesignaal gebruik 5 worden gemaakt dat door de informatiegever wordt overgedragen. Dit kan het samengestelde synchroniseersignaal zijn.

Het signaal aan het moederkontakt van trap 48 wordt toegevoerd aan een laagdoorlaatfilter 68 en aan een vertragingslijn 69. Het uitgangssignaal van vertragingslijn 69 wordt vervolgens met behulp van 10 een aftrektrap 70 afgetrokken van het uitgangssignaal van filter 68 en het verkregen verschilsignaal wordt toegevoerd aan een eerste ingang van een opteltrap 71. Het signaal aan de uitgang van trap 65 wordt toegevoerd aan een vertragingslijn 72 waarvan een uitgang met een tweede ingang van opteltrap 71 is verbonden. Hierbij is door vertragings-15 lijn 69 respektievelijk 72 veroorzaakte vertraging op zodanige wijze gekozen dat overeenkomstige signaaldelen nagenoeg gelijktijdig aanwezig zijn aan de ingangen van trap 70 respektievelijk 71. Het luminantie-signaal aan de uitgang van trap 48 heeft de maximaal mogelijke bandbreedte, terwijl filter 68 op zodanige wijze uitgevoerd is dat het 20 uitgangssignaal daarvan de helft van de maximale bandbreedte heeft. Het signaal aan de uitgang van aftrektrap 70 bevat dus slechts de hoger gelegen frekwentiekomponenten van de luminantie-informatie Y^. Het luminantiesignaal aan de uitgang van trap 65, waarvan vanwege de tijds-kompressie de bandbreedte de helft is van de bandbreedte van het signaal 25 aan de uitgang van trap 48, bevat de genoemde komponenten niet. Aan een uitgang van opteltrap 71 staat dus een signaal dat overeenkomt met • het luminantiesignaal van het tweede raster van figuur 1 met de hoger gelegen frekwentiekomponenten van het luminantiesignaal Y^ van het eerste raster, welke komponenten in de meeste gevallen zeer weinig 30 afwijken van de overeenkomstige komponenten van het tweede raster die door de tijdskompressie onderdrukt zijn.

Het signaal aan de uitgang van opteltrap 71 alsmede het signaal aan de uitgang van trap 48 worden toegevoerd elk aan een ingang van een schakeltrap 75 die onder besturing van omschakelsignaal 56 deze 35 signalen via een digitaal-analoogomzetter 74, die een klokimpulssignaal met frekwentie fc toegevoerd krijgt, en een laagdoorlaatfilter 77 beurtelings ter beschikking stelt aan de uitgang 43 van dekodeerschake-ling 41 voor de luminantie-informatie. Uit het voorgaande blijkt dat 8403329 PHN 11.242 14 het signaal aan uitgang 43 op korrekte wijze, hetzij met het luminantie-signaal Y^, hetzij met het luminantiesignaal met de hoger gelegen frekwentiekomponenten van signaal Y^ overeenkomt. Op deze wijze is aan ontvangzijde per elk-raster een luminantie-informatie met hoger 5 gelegen frekwentiekomponenten aanwezig, zodat geen beeldfrekwent flikkereffekt onstaat.

Via een omschakelcircuit 63 worden aan geheugens 58 en 59 klokimpulssignalen met de klokimpulsfrekwenties fc en -jjjfc toegevoerd.

Voor het omschakelen worden aan circuit 63 twee omschakelsignalen S8 10 en S10 toegevoerd, waarbij het klokimpulssignaal met frekwentie fc onder besturing van signaal S8 en het klokimpulssignaal met frekwentie •^fc onder besturing van signaal S10 wordt toegevoerd. Signaal S8 is lijnfrekwent en heeft gedurende het eerste vierde deel van een lijnperiode een impulsniveau en gedurende de rest van dezelfde lijnperiode 15 een ander impulsniveau. Gedurende het eerste vierde deel van een lijnperiode is in het aan de uitgang van trap 49 aanwezige signaal een tijdsgekomprimeerde chrominantie-informatiekomponent aanwezig..

Deze informatie wordt in geheugen 58 met de klokimpulsfrekwentie fc geschreven en gedurende de daarop volgende lijnperiode wordt deze 20 informatie in geheugen 59 met dezelfde klokimpulsfrekwentie geschreven. Uitgangen van geheugens 58 en 59 zijn elk verbonden met een ingang van een schakeltrap 66 die door omschakelsignaal-'SlO. wordt bestuurd. Gedurende de lijnperiode waarin in geheugen 59 wordt geschreven, wordt uit . geheugen 58 met de klokimpulsfrekwentie ^fc gelezen en gedurende de 25 daarop volgende lijnperiode, waarin in geheugen 58 wordt geschreven> wordt uit geheugen 59 met dezelfde frekwentie gelezen. Door middel van geheugens 58 en 59 wordt een tijdsdekompressie uitgevoerd met een tijdsverhouding voor signaalexpansie gelijk aan : 1. Op soortgelijke wijze worden via een omschakelcircuit 64 aan geheugens 60 en 61 klok-3Q impulssignalen met de klokimpulsfrekwenties fc en ^fc toegevoerd, waarbij het eerst genoemde signaal onder besturing van een omschakel-signaal S9 en het tweede signaal onder besturing van het omschakel-signaal S10 worden toegevoerd. Signaal S9 heeft gedurende het tweede vierde deel van een lijnperiode een impulsniveau en gedurende de rest 35 van de periode een ander impulsniveau. Uitgangen van geheugens 60 en 61 zijn elk verbonden met een ingang van een schakeltrap 67 die door omschakelsignaal S10 wordt bestuurd.

Onder deze omstandigheden komen de uitgangssignalen van trappen 8403329 PHN 11.242 15 66 en 67 overeen met de respektieve chrominantie-informatiekomponenten en die door de signaalbron 1 van figuur 2 gedurende het tweede raster worden opgewekt. Gedurende het eerste raster wordt geen chrominantie-informatie doorgegeven, maar dank zij rastergeheugen 54 5 staan gedurende het eerste raster de chrominantie-informatie van het voorafgaande tweede raster aan de uitgangen van trappen 66 en 67 ter beschikking. In de regel wijkt deze informatie zeer weinig af van de niet-overgedragen chrominantie-informatie. Via een digitaal-analoogom-zetter 75 respektievelijk 76, die een klokimpulssignaal met frekwentie 10 j^fc toegevoerd krijgt, en een laagdoorlaatfilter 78 respektievelijk 79, is de uitgang van trap 66 respektievelijk 67 verbonden met de uitgang 44 respektievelijk 45 van dekodeerschakeling 41. Zo nodig kunnen kom-penserende vertragingselementen worden opgenomen tussen de respektieve filters 77, 78 en 79 en de respektieve uitgangen 43, 44 en 45.

15 Het zal duidelijk zijn dat met het beschreven televisiesysteem een nog betere horizontale resolutie wordt verkregen indien de twee rasters die een beeld vormen op gebruikelijke wijze geïnterlinieerd worden overgedragen. Opgemerkt zal worden dat een informatieontvanger waarbij de chrominantie-informatie niet wordt herhaald, zoals met de 20 ontvanger van figuur 3 met behulp van rastergeheugen 54 het geval is, en dus waarbij slechts de hogere^frekwentiekomponenten van de luminantie-informatie worden herhaald, een beeldkwaliteit geeft die nog acceptabel is. Voorwaarde hiervoor is wel. dat de rasterfrekwentie hoog genoeg is opdat een beeldfrekwent flikkeren van de kleurinformatie niet zichtbaar 25 wordt. Op soortgelijke wijze is het niet wezenlijk voor de uitvinding dat de hogere frekwentiekomponenten van de luminantie-informatie worden herhaald. Worden deze niet herhaald, dan kan van rastergeheugen 54 worden afgezien. De intensiteit van de hoogfrekwente details wordt dan lager maar kan worden gekompenseerd met behulp van hoogdoorlaatfilters.

30 Een verfijning van de informatieontvanger van figuur 3 wordt gegeven in figuur 4 die slechts het relevante deel toont van de ontvanger. In het uitvoeringsvoorbeeld van figuur 4 wordt het uitgangssignaal van schakeltrap 48 toegevoerd aan een lijnvertragingslijn 81 en aan een trap 82. Vertragingslijn 81 is een element dat een vertraging van een lijn-35 periode veroorzaakt. Het uitgangssignaal hiervan wordt ook toegevoerd aan trap 82 door middel waarvan de halve som van de ingangssignalen van trap 82 wordt bepaald. Voor elk beeldelement is het verkregen signaal de halve som van de overeenkomstige luminantie-informaties van twee 8403229 PHN 11.242 16 achtereenvolgende lijnen van het eerste raster van figuur 1. Dit geïnterpoleerde luminantiesignaal alsmede het gedekomprimeerde signaal aan de uitgang van trap 65 worden toegevoerd aan een keuzeschakeling 85 die door middel van een beslissingsschakeling 85 wordt bediend. Het 5 geïnterpoleerde signaal en het gedekomprimeerde signaal worden ook aan een aftrektrap 84 toegevoerd voor het bepalen van het verschil tussen de ingangssignalen hiervan, waarbij het geïnterpoleerde signaal eerst een laagdoorlaatfilter 86 en het gedekomprimeerde signaal eerst een kompenserend vertragingselement 87 doorlopen. Door middel van 10 aftrektrap 84 worden de lager gelegen frekwentiekomponenten van het geïnterpoleerde signaal vergeleken met de overeenkomstige komponenten van het gedekomprimeerde signaal dat immers geen hoogfrekwente komponenten bevat. Een verschil geeft aan dat er beweging of een vertikaal detail is. Is dat het geval, dan wordt door middel van beslissings-15 schakeling 85, die een bistabiel element kan zijn, de keuzeschakeling 83 in de toestand gezet waarbij het gedekomprimeerde signaal doorgegeven wordt aan schakeltrap 73. Schakeling 85 klapt om naar de toestand waarin het gedekomprimeerde signaal doorgegeven wordt als het verschilsignaal van trap 84 groter is dan een bepaalde waarde, dit om te voorkomen dat 2o ruis in het signaal de keuze van het gedekomprimeerde signaal ten gevolge heeft. Wordt door middel van trap 8.4 geen verschil vastgesteld, dat wil zeggen-'wordt geen· beweging of geen vertikaal detail gedetekteerd, of is het verschil kleiner dan de drempel van schakeling 85, dan wordt aan trap 73 het geïnterpoleerde signaal toegevoerd. Onder besturing 25 van omschakelsignaal S6, dat beeldfrekwent is, wordt door trap 73 hetzij het uitgangssignaal van vertragingslijn 81, hetzij het door keuzeschakeling 83 doorgegeven signaal verder doorgegeven. Uit het voorgaande blijkt dat in beelddelen met beweging of vertikaal detail het luminantiesignaal van het tweede raster wordt weergegeven, terwijl voor 3Q de overige beelddelen het signaal met hogere resolutie van het eerste raster weergegeven wordt.

In het voorafgaande is het schematisch in figuur 1 aangegeven kleurentelevisiesysteem uitvoerig beschreven, dit is een systeem waarbij de tijdsverhoudingen voor signaalkompressie respektievelijk -expansie 35 van de luminantie-informatie in beide rasters van het beeld verschillend zijn. Het zal duidelijk zijn dat andere uitvoeringsvormen van een dergelijk systeem denkbaar zijn. Een variant van het systeem van figuur 1 is, bijvoorbeeld, een systeem waarbij gedurende het eerste deel van de 8403029 PHN 11.242 17 tweede rasterperiode de chrominantie-informatiekomponenten en C2 niet na elkaar in dezelfde lijnperiode, zoals in figuur 1 het geval is, doch lijnafwisselend worden overgedragen. Dit houdt in dat in een bepaalde lijnperiode van rasterperiode Ty2 de komponent wordt 5 overgedragen terwijl komponent C2 in de daarop volgende lijnperiode wordt overgedragen. Wordt hierbij de chrominantie-informatie gekompri- meerd met dezelfde tijdsverhouding 4 ; 1 als in figuur 1, dat wil zeggen wordt deze informatie gedurende het eerste vierde deel van de lijnperiode overgedragen, dan kan de luminantie-informatie·Y2 gedurende 10 de rest van de periode worden overgedragen. Dit houdt een kleinere 4 tijdsverhouding van j : 1 in plaats van 2 : 1 in. De resolutie van de chrominantie-informatie is iets slechter dan in het geval van figuur 1. Opgemerkt zal worden dat het gedurende de tweede rasterperiode overgedragen televisiesignaal dezelfde signaalopbouw heeft als het bekende 15 MAC-signaal. Het. kan-derhalve op bekende wijze worden overgedragen en verwerkt. De informatiegever van figuur 2 wordt dan gewijzigd voor het overdragen van een dergelijk signaal gedurende elk tweede raster en de informatieontvanger van figuur 3 respektievelijk figuur 4 wordt gewijzigd voor het gedurende het tweede raster ontvangen en weergeven van 20 dit signaal.

In figuur 5 is op dezelfde wijze als in figuur 1. een aantal varianten aangegeven van het kieurentelevisiesysteem volgens de uitvinding. In het geval van figuur 5a wordt gedurende de eerste a lijnen van de eerste rasterperiode Ty^ van het beeld de luminantie-informatie 25 Y. ongekomprimeerd of geëxpandeerd overgedragen. Hierbij is het aantal i i a bijvoorbeeld gelijk aan 256. Gedurende een aantal van lijnen, dat is in dit voorbeeld 32 lijnen, wordt vervolgens de chrominantie-infor- matiekomponent overgedragen. Deze lijnen vormen een horizontale strook die verdeeld is in vier gelijke delen. Hierbij wordt de komponent 30 van de eerste lijn van de rasterperiode gekomprimeerd tot een vierde deel, dat is ongeveer 13 ^üs, van de aktieve duur van de eerste van de lijnen van deze horizontale strook. De volgende 13 ^us van deze lijn bevatten de komponent van periode terwijl de komponent van de derde lijn tot de daarop volgende 13 ^.us en de komponent van 35 de vierde lijn tot de laatste 13 y-us worden gekomprimeerd. Hierbij is de duur van de lijnonderdrukkingstijd ongeveer 12 ^us verondersteld. Op soortgelijke wijze bevat de tweede lijn van de horizontale strook achtereenvolgens de komponent van de vijfde, van de zesde, van de 8403929 PHN 11.242 18 zevende en van de achtste lijn van periode T^· Hieruit blijkt dat de strook de informatiekomponent bevat van 128 lijnen, dit is de helft van het aantal van a lijnen waarvan de luminantie-informatie reeds overgedragen is.

5 Gedurende de eerste 32 lijnen van de tweede rasterperiode van het beeld die op het niet-getekende rasteronderdrukkingsinterval volgen* wordt 'de chrominantie-informatiekomponent van de volgende 128 lijnen yan periode overgedragen en wel op dezelfde wijze in de gevormde horizontale strook als in de bovenvermelde horizontale strook 10 het geval is. Hierna komt een horizontale strook met een hoogte van a = 256 lijnen. Het eerste vierde deel van elk van deze lijnen bevat de chrominantie-informatiekomponent C2 van periode terwijl gedurende de rest van de lijnperiode de luminantie-informatie van dezelfde periode overgedragen wordt. In het gegeven voorbeeld bestaat het beeld 15 uit 256 + 32 = 288 aktieve lijnen per rasterperiode. In de uitvoering van figuur 5a is de informatie Y, ongekomprimeerd terwijL.informatie 1 3 gekomprimeerd is met een tijdsverhouding’van -ξ : 1 en terwijl ïnfor-matiekomponenten en C2 gekomppimeerd zijn met een tijdsverhouding van 4 ! 1.

20 Een informatiegever voor het afgeven van een signaal volgens figuur 5a kan op eenvoudige wijze worden afgeleid van het boven be-• schrevene naar aanleiding van het signaal van figuur 1 en van de beschrijving in de Nederlandse octrooiaanvrage 8301013 (PHN 10.628) van Aanvraagster van een informatiegever voor het afgeven van een signaal 25 met de verschillende informaties in een aantal horizontale stroken. Hetzelfde geldt voor een informatieontvanger die geschikt is voor het ontvangen en weergeven van het signaal van figuur 5a. Hierbij kan worden opgemerkt dat in het signaal van de informatiegever volgens de genoemde octrooiaanvrage de luminantie-informatie geen tijdskompressie ondergaat.

3g In het geval van het in figuur 5b aangegeven signaal bevat de eerste rasterperiode slechts een signaalgebied Y^ met luminantie-informatie die, hetzij geen tijdskompressie, hetzij een tijdsexpansie ondergaat. De tweede rasterperiode bevat een eerste horizontale strook met chrominantie-informatie-met een hoogte van %a lijnen en een 35 tweede horizontale strook met een hoogte van %a lijnen. De eerste horizontale strook bevat de chrominantie-informatie van de a lijnen en is in vier gelijke delen verdeeld waarin de chrominantie-informatie-komponenten zijn gekomprimeerd met een tijdsverhouding van 4:1. Het 8403929 PHN 11-242 19 eerste deel bevat de koroponent van de eerste helft van de a lijnen en het tweede deel bevat de komponent C^ van dezelfde helft, terwijl het derde deel de komponent C^, en het vierde deel de komponent van de tweede helft van de a lijnen bevatten. De tweede horizontale strook 5 bevat de luminantie-informatie van deze a lijnen en is verdeeld in twee gelijke delen, waarbij het eerste deel de informatie van een eerste helft van de a lijnen en het tweede deel de informatie van een tweede helft bevat. Hierbij ondergaat informatie een tijdskompressie met een tijdsverhouding van ongeveer 2 : Ι- ΙΟ Volgens dé variant van figuur Sc bevat de eerste rasterperiode wederom een signaalgebied Y^ met ongekomprimeerde of geëxpandeerde luminantie-informatie en wel gedurende een aantal van a lijnperioden.

Gedurende een aantal van *|a lijnperioden aan het begin van periode Ty^ wordt de chrominantie-informatiekomponent behorend bij het eerste 15 raster overgedragen. Gedurende een eerste derde deel van de eerste lijn van het gevormde horizontale strook wordt de komponent van de eerste lijn van de rasterperiode gekomprimeerd overgedragen. Het tweede deel van de eerste lijn van de horizontale strook bevat de komponent van de tweede lijn van periode Ty^, terwijl de komponent van de derde 20 Üjn tot het laatste deel van de eerste lijn van de horizontale strook wordt gekomprimeerd. De strook bevat dus de komponent van de eerste helft van de a lijnen, waarna de a lijnen met informatie Y-, overgedragen 1 x worden. Gedurende een aantal van -ga lijnperioden aan het begin van periode wordt de informatiekomponent van de tweede helft van de 25 a lijnen overgedragen en wel op dezelfde wijze als komponent van de eerste helft een rasterperiode eerder. Na het gevormde horizontale strook komt een gebied met a lijnen. De eerste helft van elke van deze lijnen bevat de chrominantie-informatiekomponent van periode Ty^, terwijl gedurende de tweede helft van de lijnperiode de luminantie-3Q informatie Y^ van periode Ty^ overgedragen wordt. In dit voorbeeld evenals in de voorbeelden volgens figuur 5a en 5b kan de horizontale strook, die de chrominantie-informatie bevat, voor een deel in de rasteronder-drukkingstijd optreden, wat het voordeel heeft dat het aantal aktieve lijnen groter is.

35 Een aantal varianten van het televisiesysteem volgens de uitvinding kan nog worden bedacht die evenals de uitvoeringen van figuur 1 en 5 voor- en nadelen kunnen hebben in de praktijk. Bij al deze varianten kunnen, bovendien, de verschillende deelgebieden op bekende

Q Λ. η T 3 9 Q

O "ï V v » 3 PHN 11.242 20 wijze naar wens verplaatsbare grenslijnen hebben. Figuur 6 geeft een aantrekkelijke variant van het systeem van figuur 1. Het verschil met figuur 1 is gelegen in het feit dat in de tweede helft van elke lijnperiode van de tweede rasterperiode T^ niet de luminantie-infor-5 matie Y2 gekomprimeerd wordt overgedragen, doch het verschil ΔΥ tussen de luminantie-informatie Y^ van een lijn in het eerste raster en de luminantie-informatie Y2 van een lijn in het tweede raster die bij weergave nagenoeg samenvalt met de genoemde lijn in het eerste raster.

In figuur 6 is voor zowel komponent als voor komponent C2 de tijds-10 verhouding voor signaalkompressie 4:1, terwijl voor informatie ΔΥ de overeekomstige verhouding 2 : 1 is. Is voor een bepaald beelddetail de luminantie-informatie Y^ van een bepaalde lijn dezelfde als de luminantie-informatie Y2 van de overeenkomstige lijn een rasterperiode later, dan is informatie ΔΥ nul. Een ΔΥ die niet nul is duidt een 15 overgang in vertikale richting of beweging aan. Een dergelijke overgang is laagfrekwent en wordt nagenoeg niet aangetast door het verlies aan resolutie die door de tijdskompressie wordt veroorzaakt. Om deze reden kan voor informatie &Y een grotere tijdskompressie worden gekozen dan 2:1, wat meer plaats geeft in de lijnperiode voor het overdragen van 20 de chrominantie-informatie dan in figuur 6 het geval is, met als gevolg éen kleinere kompressie en derhalve een betere resolutie voor de kleur. Een voordeel van het signaal van figuur 6 kan worden genoemd en wel het feit dat bij de dekompressie van een aan zendzijde tijdsgekomprimeerd luminantie-informatiesignaal een storing geïntroduceerd wordt bij 25 aanwezigheid van een hoogfrekwente horizontale overgang. Bij het doorlopen van een laagdoorlaatfilter wordt op het signaal een trillingsver-schijnsel gesuperponeerd dat bij de dekompressie hinderlijk kan zijn daar het een lagere frekwentie verkrijgt. Met het signaal 21Y van figuur 6 kan een dergelijke storing niet voorkomen.

20 Meer algemeen kan een systeem worden bedacht waarbij de volgende informaties worden overgedragen:

AjY = m1Y1 + n-jY^ + p1Y2 + q1Y'2 + ^ en = m2Y1 + ^Y'j. + P2Y2 + q2Y' 2 + r2’ waarbij Δ2Υ meer gekomprimeerd is dan Δ^Υ. Hierin zijn Y^ en Y'^ de luminantie-informaties van twee opeenvolgende lijnen van het eerste raster, terwijl Y2 en Y^ de luminantie-informaties zijn van twee opeenvolgende lijnen van het tweede raster die bij weergave samenvallen 84 0 3 C 29 PHN 11.242 21 met de beschouwde lijnen van het eerste raster of bij een geïnterlinieerde weergave hiermee nagenoeg samenvallen. m^, ,..r^ zijn kiesbare getallen. Op deze wijze worden in plaats van de luminantie-informaties en van figuur 1 twee lineaire kombinaties van 5 luminantie-informaties overgedragen, waarbij elke lineaire kombinatie informatie bevat van twee opeenvolgende lijnen van een raster alsmede van het volgende raster. Door de keuze van de getallen m^, kan elke wenselijk geachte interpolatie worden verkregen, op voorwaarde dat de twee lineaire kombinaties verschillend zijn opdat zij niet dezelfde 10 informatie dragen. Voor het geval van figuur 1 geldt dat m^ = p^ = 1 terwijl alle andere parameters in de uitdrukkingen voor Δ^Υ en nul zijn. Voor het geval van figuur 6 geldt dat m^ = = 1 en m^ = -1 terwijl alle andere parameters nul zijn. Een verdere variant is die waarvoor geldt dat m^ = P2 = 1 en m2 = n2 = terwijl alle andere 15 parameters nul zijn: de uitdrukkingen voor ^Y en Δ^Υ worden vereenvoudigd tOt Y +γ, V = Y1 ·" V = Y2 - -—1·

In dit geval is de tijdens de tweede rasterperiode overgedragen informatie gelijk aan het tijdsgekomprimeerde verschil tussen de luminantie-20 informatie van een lijn van het tweede raster en de halve som van de luminantie-informaties van lijnen van het eerste raster die bij weergave nagenoeg samenvallen met de eerst beschouwde lijn.

Figuur 7 geeft een blokschema van een informatiegever voor het afgeven van een signaal volgens figuur 6. Figuur 7 toont ten 25 opzichte van figuur 2 slechts het relevante deel van de informatiegever. Hierbij ondergaan het kanaal voor het verwerken van de chrominantie-informatiekomponent en het kanaal voor het verwerken van de chromi-nantie-informatiekomponent C£ geen wijziging. In figuur 7 wordt de luminantie-informatie Y toegevoerd aan de twee laagdoorlaatfilters 5 30 en 38, waarbij, zoals met de gelijknamige filters in figuur 2 het geval was, filter 38 de frekwentieband met een faktor 2 meer beperkt dan filter 5. Op filter 5 volgt een schakelaar 91 die bediend wordt door omschakelsignaal SI voor het gedurende een rasterperiode afwisselend doorgeven en sperren van de informatie. De doorgegeven informatie 35 bereikt opteltrap 20 via vertragingslijn 39. Op filter 38 volgt de analoog-digitaalomzetter 17 met de klokimpulsfrekwentie %fc. De uitgang van omzetter 17 is verbonden met een rastervertragingselement 92 en met 8403023 PHN 11.242 22 · een ingang van een aftrektrap 93. Hierbij is element 92 een soortgelijk element als het in verband met figuur 3 besproken element 54.

Het uitgangssignaal van element 92 wordt toegevoerd aan een andere ingang van trap 93 waarvan een uitgang met het moederkontakt van 5 schakeltrap 21 is verbonden. Uit het voorgaande blijkt dat het uitgangssignaal van trap 93 de informatie bevat die gelijk is aan het verschil tussen de luminantie-informaties van twee opeenvolgende rasters van het signaal van de signaalbron. Het uitgangssignaal AY van trap 93 wordt vervolgens tijdsgekomprimeerd met behulp van dezelfde elementen 10 en op dezelfde wijze als het signaal Y^ in figuur 2,. waarna het verkregen signaal bij de tijdsgekomprimeerde chrominantiesignalen door middel van opteltrap 36 wordt opgeteld.

Een informatiegever kan worden uitgevoerd voor het afgeven van een kleurentelevisiesignaal volgens een aantal varianten. Hierbij 15 zorgen een aantal keuzeschakelaars voor het kiezen van de gewenste variant. Door middel van een dergelijke schakelaar kan bijvoorbeeld worden gekozen tussen een systeem met en een systeem zonder interpolatie van de luminantie-informaties van opeenvolgende lijnen doordat een interpolator zoals 92, 93 in figuur 7 wel of niet opgenomen wordt in 20 het Y-kanaal. Met een andere keuzeschakelaar kan tussen een aantal tijdsverhoudingen voor signaalkompressie respektievelijk -expansie worden gekozen.

Voor het ontvangen en weergeven van het door de informatiegever van figuur 7 afgegeven signaal is een informatieontvanger die 25 weinig afwijkt van die van figuur 3. Figuur 8 toont enkele details er van. Op soortgelijke wijze als in figuur 3 bevat het signaal aan de uitgang van trap 48 de ongekomprimeerde luminantie-informatie Y^, terwijl het signaal aan de uitgang van trap 49 de gekomprimeerde luminantie-informatie Ay bevat. Het eerst genoemde signaal wordt rechtstreeks 30 toegevoerd aan een ingang van schakeltrap 73 terwijl het tweede signaal op dezelfde wijze als in figuur 3 verwerkt wordt voor het verkrijgen van informatiekomponenten en C2 en ook toegevoerd wordt aan een dekompressieschakeling D. Schakeling D bevat dezelfde elementen 56, 57 en 62 als in figuur 3 en aan de uitgang hiervan staat.de gedekomprimeerde 35 informatie ΛΥ ter beschikking. De uitgang van schakeling D en die van trap 48 zijn elk 'verbonden met een ingang van een opteltrap 95 waarvan een uitgang met de andere ingang van schakeltrap 73 verbonden is. Uit het voorgaande blijkt dat door middel van trap 73 tussen de informatie 8403929 », ; ' PHN 11.242 23 Y^ van het eerste raster en de informatie Y2 van het tweede raster beeldfrekwent wordt omgeschakeld.

In het voorafgaande is een aantal kleurentelevisiesystemen beschreven, waarbij het overgedragen signaal luminantie-informatie 5 bevat in de vorm van lineaire kombinaties van de luminantie-informaties van twee opeenvolgende rasters van de signalen van de signaalbron. Het zal duidelijk zijn dat een soortgelijke maatregel ook voor de chromi-nantie-informatiekomponenten toegepast kan worden. In een dergelijke variant bevat het overgedragen signaal een of beide chrominantie-10 informatiekomponenten in de vorm van lineaire kombinaties volgens uitdrukkingen die soortgelijk zijn aari de uitdrukkingen die voor de luminantie-informaties gegeven zijn. Aan de hand van de voorgaande beschrijving kan het schema van een informatiegever respektievelijk -ontvanger voor een dergelijk signaal worden ontworpen.

15 20 25 30 35 8403029

Claims

1. Kleurentelevisietransmissie- respektievelijk informatie opslagsysteem met tijdmultiplexkodering, welk systeem is uitgevoerd met ten minste één informatiegever, ten minste één informatieontvanger en een transmissie- respektievelijk informatieopslagkanaal tussen gever 5 en ontvanger, welke informatiegever is voorzien van ten minste één signaalbron voor het leveren van signalen met luminantie-, chrominantie-, synchroniseer- en identifikatie-informatie en van een kodeerschakeling voor een tijdmultiplexkodering van althans een deel van de genoemde signalen, na al dan niet een tijdsduurverandering er van, welke 10 kodeerschakeling is voorzien van een uitgang voor afgifte van een tijd-multiplexgekodeerd signaal voor overdracht over het transmissiekanaal respektievelijk opslag in het informatieopslagkanaal, welke informatieontvanger is voorzien van een met het genoemde kanaal gekoppelde deko-deerschakeling die, passend bij de genoemde kodeerschakeling, geschikt 15 is voor het afgeven van signalen met althans luminantie- en chrominantie-informatie die grotendeels overeenkomt met de door de signaalbron in de informatiegever geleverde informatie, waarbij in het kleurentelevisie-· signaal een beeld uit twee rasters met een bepaald aantal lijnen bestaat, met het kenmerk dat de kodeerschakeling geschikt is voor het 20 aan de uitgang afgeven van een tijdmultiplexgekodeerd signaal waarin in een eerste rasterperiode een eerste lineaire kombinatie van de luminantie-informaties van twee opeenvolgende lijnen van een eerste raster van het signaal van de signaalbron en van de luminantie-informaties van twee opeenvolgende lijnen van het daarop volgende, tweede 25 raster van het genoemde signaal die bij weergave nagenoeg samenvallen met de genoemde lijnen van het eerste raster, telkens aanwezig is, waarbij in de daarop volgende, tweede rasterperiode van het tijdmülti-plexgekodeerde signaal een tweede lineaire kombinatie van de genoemde luminantie-informaties, die van de eerste lineaire kombinatie afwijkt, 30 telkens aanwezig is, waarbij de tijdsverhouding voor signaalkompressie respektievelijk -expansie van de eerste lineaire kombinatie verschilt van de overeenkomstige verhouding van de tweede lineaire kombinatie, welke verhouding de verhouding aangeeft tussen de tijdsduren van een luminantie-informatie vóór en na tijdsduurverandering.

2. Kleurentelevisiesysteem volgens conclusie 1, met het kenmerk dat de tijdsverhouding voor signaalkompressie respektievelijk -expansie van de eerste lineaire kombinatie ten hoogste gelijk is aan 1:1, terwijl de overeenkomstige verhouding van de tweede lineaire kombinatie · 8403929 \ .. 1 * PHN 11.242 25 groter is dan 1:1.

3. Kleurentelevisiesysteem volgens conclusie 2, met het kenmerk dat in het afgegeven tijdmultiplexgekodeerde signaal gedurende de lijnperioden van de eerste rasterperiode waarin de eerste lineaire 5 kombinatie aanwezig is, geen chrominantie-informatie aanwezig is.

4. Kleurentelevisiesysteem volgens één der voorgaande conclusies, met het kenmerk dat de eerste lineaire kombinatie slechts luminantie-informatie van het eerste raster van het signaal van de signaalbron bevat.

5. Kleurentelevisiesysteem volgens conclusie 4, met het kenmerk dat de eerste lineaire kombinatie slechts de luminantie-informatie van één lijn in het eerste raster van het signaal van de signaalbron telkens bevat.

6. Kleurentelevisiesysteem volgens één der conclusies 1 t/m 3, 15 met het kenmerk dat de tweede lineaire kombinatie de luminantie-infor- . matie van één lijn in het tweede raster van de;signaalbron telkens bevat.

7. Kleurentelevisiesysteem volgens conclusie 6, met het kenmerk dat de tweede lineaire kombinatie telkens gelijk is aan het verschil tussen de luminantie-informatie van één lijn in het tweede raster van 20 het signaal van de signaalbron en de halve som van de luminantie-informaties van twee lijnen van het eerste raster van het genoemde signaal die bij weergave nagenoeg samenvallen met de genoemde lijn in het tweede raster.

8. Kleurentelevisiesysteem volgens conclusie 5, met het kenmerk 25 dat de tweede lineaire kombinatie telkens gelijk is aan het verschil tussen de luminantie-informatie van een lijn in het tweede raster van het signaal van de signaalbron en de luminantie-informatie van een lijn in het eerste raster van het genoemde signaal die bij weergave nagenoeg samenvalt met de genoemde lijn in het tweede raster.

9. Kleurentelevisiesysteem volgens conclusie 5, met het kenmerk dat de tweede lineaire kombinatie slechts luminantie-informatie van het tweede raster van het signaal van de signaalbron bevat.

10. Kleurentelevisiesysteem volgens conclusie 9, met het kenmerk dat de tweede lineaire kombinatie slechts de luminantie-informatie van 35 één lijn in het tweede raster van het signaal van de signaalbron telkens bevat.

11. Kleurentelevisiesysteem volgens conclusie 2, met het kenmerk dat gedurende de tweede rasterperiode in het afgegeven tijdmultiplexge- 8403929 PHN 11.242 27 o «v met verschillende schrijf- en leessnelheden, welke geheugens voor de tijdmultiplexkodering in verschillende tijdsduren schrijfbaar zijn, met het kenmerk dat de dekodeerschakeling tevens is voorzien van een vertragingselement en van een door een beeldfrekwent omschakelsignaal 5 stuurbare schakeltrap voor het verwerken van de ontvangen luminantie-informatie, welk vertragingselement een vertraging veroorzaakt van een geheel aantal lijnperioden en van nagenoeg een rasterperiode, waarbij het vertraagde en het niet-vertraagde signaal, beurtelings de eerste en de tweede lineaire kombinatie nagenoeg afgeven. • io 16. Informatieontvanger volgens conclusie 15, met het kenmerk dat de dekodeerschakeling verder is voorzien van een opteltrap voor het optellen van de hoger gelegen frekwentiekomponenten van het ontvangen luminantiesignaal dat de eerste lineaire kombinatie bevat bij het ontvangen luminantiesignaal dat de tweede lineaire kombinatie bevat, 15 waarbij de op te tellen signalen rastersequentieel van het ingangs- en het uitgangssignaal van het vertragingselement afgeleid zijn.

17. Informatieontvanger geschikt voor toepassing in een kleuren-televisiesysteem volgens conclusie 5, in samenwerking met een informatiegever volgens conclusie 13, waarbij de dekodeerschakeling voor de 20 tijdsdekompressie van de chrominantie-informatie is uitgevoerd met geheugens met verschillende schrijf- en leessnelheden, welke geheugens voor de tijdmultiplexdekodering in verschillende tijdsduren schrijfbaar zijn, met het kenmerk dat de dekodeerschakeling verder is voorzien van een keuzetrap voor het doorgeven aan een ingang van een tweede, door 25 het beeldfrekwente omschakelsignaal stuurbare schakeltrap van, hetzij een signaal dat verkregen is door interpolatie uit het luminantie-informatiesignaal van een lijn van de eerste rasterperiode en uit het luminantie-informatiesignaal van de daarop volgende lijn, hetzij het gedekomprimeerde luminantie-informatiesignaal van een lijn van de 3Q tweede rasterperiode die nagenoeg samenvalt met de genoemde lijnen van de eerste rasterperiode, door welke keuzetrap het geïnterpoleerde signaal doorgegeven wordt bij nagenoeg geen verschil tussen de lager gelegen frekwentiekomponenten van het geïnterpoleerde signaal en het gedekomprimeerde signaal, welke schakeltrap een andere ingang heeft 35 voor het ontvangen van het luminantie-informatiesignaal van een lijn van de eerste rasterperiode en een uitgang voor het ter beschikking stellen van de luminantie-informatie.

18. Informatieontvanger volgens conclusie 15 tevens geschikt voor 8403929 V ï PHN 11.242 26 kodeerde signaal de tweede lineaire kombinatie telkens gedurende een gedeelte van de lijnperiode tijdsgekomprimeerd aanwezig is.

12. Kleurentelevisiesysteem volgens één der voorgaande conclu sies, met het kenmerk dat het tijdmultiplexgekodeerde signaal in de 5 eerste rasterperiode een eerste lineaire kombinatie van de chrominantie-informaties van twee opeenvolgende lijnen van het eerste raster van het signaal van de signaalbron en van de luminantie-informaties van twee opeenvolgende lijnen van het tweede raster van het genoemde signaal die bij weergave nagenoeg samenvallen met de genoemde lijnen van het eerste 10 raster tevens bevat, waarbij het tijdmultiplexgekodeerde signaal in de tweede rasterperiode een tweede lineaire kombinatie van de.genoemde chrominantie-informaties, die van de eerste lineaire kombinatie afwijkt, tevens bevat.

15. Informatiegever geschikt voor toepassing in een kleurentele- 15 visiesysteem volgens conclusie 1, waarbij de kodeerschakeling een tijdmultiplexschakeling bevat voor het ontvangen van de luminantie- en chrominantie-informatie van de signaalbron en voor het opwekken van het tijdmultiplexgekodeerde signaal, welke tijdmultiplexschakeling is uitgevoerd met een eerste geheugen dat met verschillende schrijf- en 20 leessnelheden werkzaam is voor het verwerken van de chrominantie-informatie en met een tweede geheugen dat werkzaam is voor het verwerken van de luminantie-informatie, met het kenmerk dat de tijdmultiplexschakeling van een door een beeldfrekwent omschakelsignaal stuurbare schakeltrap is voorzien voor het verkrijgen van een beeldfrekwente 25 verandering van de tijdsverhouding voor signaalkompressie respektievelijk -expansie van de luminantie-informatie.

14. Informatiegever volgens conclusie 13 geschikt voor toepassing in een kleurentelevisiesysteem volgens conclusie 3, met het kenmerk dat de tijdmultiplexschakeling van een verdere, door het beeldfrekwente 3Q omschakelsignaal stuurbare schakeltrap is voorzien voor het gedurende een rasterperiode doorgeven van een tijdsgekomprimeerd chrominantie-informatiesignaal, terwijl gedurende de daarop volgende rasterperiode geen chrominantie-informatiesignaal aanwezig is aan de uitgang van de kodeerschakeling.

15. Informatieontvanger geschikt voor toepassing in een kleuren televisiesysteem volgens conclusie 1, in samenwerking met een informatiegever volgens conclusie 13, waarbij de dekodeérschakeling voor de tijds-dekompressie van de chrominantie-informatie is uitgevoerd met geheugens 8403029 » PHN 11.242 28 toepassing in een kleurentelevisiesysteem volgens conclusie 8, met het kenmerk dat de dekodeerschakeling verder is voorzien van een opteltrap voor het optellen van een aan een uitgang van de schakeltrap aanwezige ongekomprimeerde luminantie-informatie en van een gedekomprimeerde 5 luminantie-informatie die afgeleid is van een eveneens aan een uitgang van de schakeltrap aanwezige informatie, waarbij een tweede, door het , beeldfrekwente omschakelsignaal stuurbare schakeltrap, hetzij de gedekomprimeerde luminantie-informatie, hetzij het uitgangssignaal van de opteltrap doorgeeft. 10 15 20 25 30 35 8403929