NL8103190A - Werkwijze voor het polymeriseren van cyclische siloxanen. - Google Patents

Description

A

t i .

Br/lh/35

Werkwijze voor het polymeriseren van cyclische siloxanen.

De uitvinding heeft betrekking op het polymeriseren vein cyclische siloxanen en op het maken van nuttige produkten daaruit.

Cyclische siloxanen worden naast lineaire 5 silanolen gevormd bij de hydrolyse van dialkyldichloorsilaan en vormen daarbij meestal een nevenprodukt met beperkte praktische toepassing. Het is echter bekend dat deze cyclische siloxanen onder bepaalde omstandigheden het hoofdprodukt van de hydrolyse kunnen vormen en dat zij door polymerisatie tot vulka-10 niseerbare elastomeren en andere produkten kunnen worden omgezet.

Voor een samenvattend overzicht van deze cyclische siloxanen en hun verwerking wordt verwezen naar het boek van K.J. Saunders, Organic Polymer Chemistry, Chapman and Hall, Londen, biz. 354-359 (1973).

.15 Voor het polymeriseren van de cyclische siloxa nen worden meestal basische of zure katalysatoren toegepast, zoals alkalimetaalhydroxiden, kwaternaire ammoniumhydroxiden, fosfoniumhydroxiden, Lewiszuren en Bronstedzuren. Hoewel deze katalysatoren doorgaans goed voldoen, kunnen zij aan- 20 leiding tot corrosieproblemen , verkleuring of ongewenste nevenreak-•ties geven indien zij in het eindprodukt achterblijvsn. Baaroa bestaat nog steeds behoefte aan andere katalysatoren, die evengped werken, maar geen~van deze ongewenste bijverschijnselen veroorzaken.

In overeenstemming met de uitvinding is nu ge-25 bleken, dat kwaternaire ammoniumfluoriden een uitstekende katalysator voor de polymerisatie van cyclische siloxanen vormen, waarbij geen bijverschijnselen optreden en waarbij betrekkelijk lage polymerisatietemperaturen kunnen worden toegepast. JDeze kwaternaire ammoniumfluoriden laten zich 30 gemakkelijk. met het uitgangsmateriaal vermengen en vertonen reeds in geringe concentratie een sterke katalytische wer-king op de polymerisatie daarvan, waarbij al naar de omstandigheden en de aard van de uitgangsmaterialen viskeuze vloei-stoffen, gels, gommen -of harsen kunnen worden verkregen.

8103190 * ΐ .

\ -2-

De uitvinding verschaft clan ook eenuerkwijze voor het polymeriseren van cyclische siloxanen, welke werkwijze gekenmerkt is doordat men deze cyclische .siloxanen in kontakt brengt met een katalytische hoeveelheid kwater-5 nair ammoniumf luoride.

Als uitgangsmateriaal voor de werkwijze volgens de uitvinding worden cyclische siloxanen gebruikt, die in het algemeen kunnen worden voorgesteld door de formule 10 fR 1 I—Si — O-- (1) ♦

R

Jn waarin R doorgaans een alkylgroep met 1-4 koolstofatomen voorstelt (met dien verstande dat maximaal 45% van de groepen R uit aromatische groepen, en maximaal 15% uit vinylacryl-zuur-, azijnzuur-, organofluor-, organoboor- of vinylgroepen 15 kan bestaanl en n een geheel getal van 3 of meer voorstelt.

Onder de alkylgroepen genieten methylgroepen de voorkeur, omdat de cyclische siloxanen met methylgroepen onder geschik-te reaktie-omstandigheden in hoge opbrengst door hydrolyse . , van dimethyldichloorsilaan kunnen worden verkregen.

20 ' Een bij voorkeur gebruikt uitgangsmateriaal is .octameth.ylcyclotetrasiloxaan (formule 1, waarin R = methyl' . eri n - 4J dat door hydrolyse van dimethyldichloorsilaan in ether met een oyermaat water kan worden hereid. Dit octa-methylcyclotetrasiloxaan (afgekort D^J. heeft een kookpunt 25 van 175°C en kan door destillatie gemakkelijk. in zuivere toestand worden yerkregen. Polymerisatie van of van houdende mengsel geeft polymeren, die voor allerlei doel-einden geschikt zijn.

Een ander mogelijk uitgangsmateriaal is hexa-30 methylcyclotrisiloxan (formule 1, R = methyl en n = 3) dat eveneens door hydrolyse van dimethyldichloorsilaan kan worden verkregen, maar zich minder goed door eenvoudige methodes zuiveren.

Zeals uit bovenstaande definitie blijkt, kan 35 het uitgangsmateriaal desgewenst maximaal 45% aromatische groepen, en/of maximaal 15% nitrilegroepen, acrylzuul-, 8103190 ________ i -3- azijnzuur-, organofluor- of organoboorgroepen bevatten. Dit kan bijvoorbeeld bereikt worden· tdoor voor de hydrolyse van het dialkyldichloorsilaan verbindingen met dergeliijke groepen bij te mengen. Deze groepen worden later tljdens de polymeri-5 satie op willekeurige plaatsen in de polysiloxanketen inge-bouwd en kunnen aan het eindprodukt diverse gunstige eigen-schappen verldnen, zoals een hogere temperatuurbestandheid, een verbeterde weerstand tegen olien, vetten of solventen, een betere flexibiliteit* bij lagere temperatuur of een betere 10 compatibiliteit met pigmenten en vulmiddelen alsook met andere harsen als_alkyd; veresterde epoxy-, fenol-, ureum-of melamineformaldehydeharsen.

Aangezien de cyclische ^siloxanen, waarvan men uitgaat, doorgaans in vloeibare vorm verkeren, kunnen zij 15 meestal als zodanig aan polymerisatie worden ondefworpen.

In soromige gevallen is echter ook verdunning met laag mole-culaire lineaire siloxanen of een organisch oplosmiddel zoals benzeen, tolueen, xyleen of mengsels daarvan mogelijk. fJ ''.‘.τ Als katalysator voor de polymerisatie wordt 20 volgens de uitvinding een kwaternair ammoniumfluoride ge-bruikt. Dit kan worden weergegeven door de formule (R'i4NF m waarin R’ een alkylgroep met 1-18: koolstofatomen, zoals een ; methyl-, ethyl-, propyl-, butyl-, pentyl-, myristyl- of j

25 stearylgroep voorstelt. Daarbij geniet een n-butylgroep I

meestal de voorkeur. Dit kwaternaire ammoniumfluoride kan • gemakkelijk door reaktie van HF met een kwaternair ammonium- ' hydroxide worden bereid. |

In verband met de grote reaktiviteit van de 30 katalysator wordt het kwaternaire ammoniumfluoride doorgaans gebruikt als dispersie in een organische vloeistof. Bruik-baar voor deze vloeistof zijn henzeen, tolueen, xyleen en dergelijke, waarbij tolueen vanwege zijn geringere giftig-heid de voorkeur geniet. Bovendien vormt tolueen een azeo-35 troop met water, zodat het kan dienen ora tijdens de bereiding van de katalysator het daarbij gevcrmde reaktiewater door destillatie te verwijderen.

Het kwaternaire ammoniumfluoride is sterk hygroscopisch, ook na dispergeren in een organische vloei- 81 0 3 1 9 0 _:_ -4-

V

♦ stof. Aangezien water een remmende invloed op de polymeri-satievan de cyclische siloxanen heeft, dient men de kata-lysatordispersie steeds in vochtvrije of vochtarme omgeving te bewaren, waarbij de kwaliteit van het materiaal regel-5 matig gekontroleerd dient te worden.

De polymerisatie van de cyclische siloxanen kan tot stand worden gebracht door het uitgangsmateriaal met de katalysatordidpersie in kontakt te brengen, bijvoorbeeld door ze met elkaar te vermengen. Daarbij is het gewenst, 10 onder vochtvrije kondities te werken, dat wil zeggen de luchtvochtigheid goed te kontroleren. De hoeveelheid katalysator behoeft slechts. gering te zijn, bijvoorbeeld 0,01 tot 0,05 gew.% en komt overeen met de gebruikelijke defini-tie van een katalytisch iwerkzame hoeveelheid.

15 De polymerisatiereaktie kan worden uitgevoerd bij betrekkelijk lage temperatuur. Meestal is een tempera-tuur van 15-30°C reeds voldoende, maar desrioods kan men temperaturen van 80-l00°C toepassen, waarbij de reaktie proportioneel gestuurd kan worden. De tijdsduur van de poly- 20. merisatie kan sterk varieren, bijvoorbeeld van 10 sec. tot 2 dagen, afhankelijk van de aard van het uitgangsmateriaal en tot op zekere hoogte ook van de katalysator. In vele gevallen is een periode, van 0,5-2 uren reeds voldoende.

Bij wijze van voorbeeld wordt opgemerkt dat 25 zuiver octamethyl cyclotetrasiloxan na vermenging met 0,03 gew.% tetra-n-butylammoniumfluoride reeds bij kamer-temperatuur langzaam wordt gepolymerxseerd, waarbij na 2 dagen een zacht gom is verkregen. Eij 90°C is de polymerisatie in 2 uren voltooid, waarbij de eindviskositeit van het 30 produkt omgekeerd everiredig is met de gebruikte hoeveelheid katalysator.

De katalytische werking van het kwaternaire ammoniumfluoride kan door toevoeging van diverse stoffen worden versterkt. In het algemeen zijn dit siloxanen met een 35 of meer vrije silaanwaterstofgroepen. Geschikte voorbeelden zijn SYM-tetramethyldisiloxan, SYM-hexamethyltrisiloxan, polydimethylsiloxanen met eindstandige waterstofatomen en polydimethylsiloxanen met niet-eindstandige waterstofatomen.

8103 190 * -5-

Deze stoffen kunnen in katalytisch werkzame hoeveelheden worden bijgemengd, omdat zij reeds in geringe hoeveelheden, bijvoorbeeld 0,1%, een sterke versnelling van de polymerisa-tie veroorzaken.

5 Tijdens de polymerisatie van het uitgangsmateri- aal vindt soms een zekere gasontwikkeling plaats. Dit gas is meestal waterstofgas dat ontstaat*bij reaktie van een silaanwaterstofbinding met water. Voor bepaalde toepassingen zoals het maken van schuimstoffen, kan de gasontwikkeling 10 gunstig zijn, zodat zij dient te worden bevorderd. In andere gevallen, waar men produkten van grote dichtheid wil hebben, is de gasontwikkeling echter ongewenst en kan zij worden tegengegaan door toepassing van verhoogde druk of door toe-voeging van additieven die de waterstof binden. Overigens 15 kan men de gasontwikkeling in de hand houden door de aanwezige componenten met een silaanwaterstofbinding goed te doseren.

Als resultaat van de polymerisatie onder i'n-vloed van het kwaternaire amraoniumfluoride worden polysilo- v. 0*Ee xanen verkregen, dieYafhankelijk van de lengte der molecuul- 20 ketens,de verschijningsyorm kunnen hebben van een viskeuze vuikanxseerbare vloeistof, eeiWgom of een vaste hars. De vorming van viskeuze vloeistoffen kan door gebruik van grotere hoeveelheden katalysator of van een speciaal ketenstopmiddel, bijvoorbeeld hexamethyldi- ,: siloxan, worden bevorderd.

25 De verkregen gommen en harsen kunnen in een extra reaktietrap worden gehard (gevulkaniseerdl door ver-knoping met behulp van een. daartoe geschlkte katalysator.

Als katalysator voor de verknoping kunnen peroxiden zoals dxbenzoyl-, 2,4-dichlorobenzoyi- of tert- butylperoxide ί dienen. Aangezien deze peroxiden doorgaans 30 pas bij verhoogde temperatuur werkzaam worden, is het moge-lijk ze reeds voor het begin van de polymerisatie aan het uitgangsmengsel toe te voegen en de verknopingsreaktie na afloop van de afhankelijke polymerisatie door verhoging van de temperatuur In te'leiden.

35 Door de vulkanisatie kan een elastomeerprodukt of een thermohardend materiaal ontstaan,vnl afhankelijk van de vraag hoever de plaatsen van verknoping op de lineaire polymeerketens uiteenliggen. Dit laatste hangt onder meer af 8103190 1 · \ -6- van de relatieve hoeveelheid trifunktionele of vinylgroepen in het uigapgsmaterxaal of in afwezigheid daarvan van de gebruikte katalysatorconcentratie.

Voor bepaalde toepassingen dienen de produkten aan vormgeving te worden onderworpen. Dit kan het beste 5 voorafgaand aan de uitharding geschieden, bijvoorbeeld door de gom of de hars direkt in een vorm te brengen en dan uit te harden. Wei kan bij het harden enige krimp ontstaan · - maar de gevolgen daarvan kunnen wor den tegengegaan door gebruik van een grotere hoeveelheid 10 materiaal,door toevoeging van bepaalde toeslagstoffen of door maatregelen om de krimp zo gelijkraatig mogelijk te verdelen.

\ Tijdens de polymerisatie van het uitgangsmate- riaal treedt soms een gelering op voordat een gom of hars 15 is gevormd". Dit wijst op een beginnende verknoping van de lineaire polysiloxariketens en kan een gevolg zijn van bepaalde onzuiverheden zoals verbindingen met silaanwaterstof of trifunktionele siloxanen. In vele gevallen is deze gelering • ^ Ongewenst, omdat de .groei van de lineaire polymeerketens 2Q erdoor wordt belemmerd. In die gevallen zal men dan ook zo zuiver mogelijke uitgangsmaterialen gebruiken, teneinde de gelering te vermljden. Daarentegen is de gelering soms gewenst in de gevallen dat men eenthixotroop produkt wenst te verkrijgen, dat zich zonder uitvloeiing laat harden 25 (bijvoorbeeld bij het bekleden van papier)..

Een snelle gelering tijdens de polymerisatie kan desgewenst worden bevorderd door aan het uitgangsmengsel hoogmoleculaire stoffeh zoals polysiloxaanharsen en poly-si loxaangommen toe. te voegen.

30 De polymerisatiewerkwij ze volgens- de uitvinding kan gezien de mogelijke variaties in eindprodukten, op vele gebieden toepassing vinden. Zo kan men vloeibare polysiloxa-nen maken, die bruikbaar zijn als transformatorolie. De verkregen rubbers zijn bruikbaar op plaatsen waar tempera-35 tuurb.estandhei^r^Xafstotende0^i.gensciap^enaworiSen gewenst.

De gegeleerde produkten kunnen dienen voor het maken van afstotende bekledingslagen (release coatings), op papier, en de vaste harsen als "potting compounds" voor elektrische 810 3 19 ύ -7- onderdelen. Verder kunnen waterige exnulsies alsook oplos-singen van de produkten worden gebruikt voor het behandelen van textielstoffen en kunnen de produkten ook dienen als hulpstof bij emulsiepolymerisaties voor het maken van blok-5 polymeren. Daamaast zijn toepassingen denkbaar bij het maken van protheses en het maken van verpakkingsmaterialen voor levensmiddelen.

Be uitvinding zal nader worden geillustreerd aan de hand van een aantal voorbeelden. Daarbij zijn de 10 gebruikte uitgangsmaterialen steeds uit de handel betrokken, inet uitzondering van de katalysatordispersie die als volgt werd bereid:

Aan een oplossing van 40 g (0,154 mol) tetra-n-butylaramoniumhydroxide in 60 g water werd 11,5 g (0,23 mol) 15 40%'s waterig fluorwaterstofzuur toegevoegd. Het grootste deel van de overmaat water en HF werd verwijderd door drogen in een vacuum exsiccator boven KOH-’tabletten en P2°5 * De ^ro*“ ging werd voltooid door azeotroop destillatie met 200 ml }* tolueen. Dit leverde een dispersie van het tetra-n-butyl- 20 ammoniumfluoride in tolueen, die zich bij afkoeling in 2 vloeistoffasen scheidde. De dispersie werd met tolueen ver-dxind tot een gehalte van 6% (gew./vol.) die zich eveneens in twee fasen scheidde. Voor het gebruik werd het raengsel geschud en werden passende hoeveelheden uit de dispersie 25 genomen.

Een analytisch zuiver monster van het tetra-butylammoniumfluoride kon niet worden verkregen, aangezien. het tolueen zich niet liet verwijderen, zelfs niet door wegpompen onder vacuum bij 100°C. Ook. blijkt het materiaal 30 : hycfroscopisch te zijn. Bij analyse werd gevonden: N = 4,4%, F = 5,60%. Voor was berekend: N = 5,35%, F = 7,27%. De uit de gevonden waarden berekende molaire verhouding van F:N was echter Is 1,02 (theoretisch 1:1).

8103190 -8-

Voorbeeld I

Forties van telkens 10 g octamethylcyclo-tetrasiloxan ^erden vermengd met wisselende hoeveelheden tetrabutylammoniumfluoride (als 6%'s dispersie in tolueen) 5 en daarna op 20°C gehouden. Het mengsel vormde aanvankelijk een homogene oplossing. Bij gebruik van 0>1 ml katalysatordispersie was na 2 dagen nog geen verandering in het mengsel opgetreden, maar bij gebruik van 0,2, 0/4, 0,6 en 1,0 ml katalysatordispersie bleek na 2 dagen een zachte gom te 6 10 zijn ontstaan met een viskositeit van 1.,5 x 10 cP (bepaald met een Brookfield viskosimeter).

Voorbeeld II

Porties van telkens 10 g oc tame thy Icy clotetra-siloxan werden vermengd met wisselende hoeveelheden tetra-. 15 butylammoniumfluoride (als 6%'s dispersie in tolueen) en daarna op 90°C gehouden. De mengsels vormden aanvankelijk een homogene oplossing. Bij gebruik van 0,2, 0,4, 0,6, 0,8 en 1,0 ml katalysatordispersie vond een snelle polymerisatie plaats tot een viskeuze vloeistof, die na 2 uren een maxi-20 male viskositeit had bereikt. Bij toenemende hoeveelheid katalysatordispersie bleek de eindwaarde van de viskositeit geleidelijk af te nemen.

Voorbeeld III

Porties van telkens 10 g octamethylcyclotetra-25 siloxan, waaraan resp. 1%, 5% en 10% hexamethylcyclotri-siloxan was toegevoegd, werden vermengd met telkens 0,2 ml 6% *s dispersie van'tetrabutylammoniumfluoride in tolueen.

Er vond een langzame polymerisatie zonder gasontwikkeling plaats. Na 3 dagen was het monster met 1% hexamethylcyclo-30 trisiloxan tot een. viskeuze vloeistof geworden, terwijl de beide andere monsters in een zacht gom waren veranderd.

Voorbeeld IV

Porties van telkens 10 g octamethylcyclotetra-siloxan, waaraan 0,1 gew.% SYM-tetramethyldisiloxan, resp. 35 SYM"kexametl:iyl^trisiloxan was toegevoegd, werden vermengd met 0,2 ml 6%'s dispersie van tetrabutylammoniumfluoride in tolueen en vervolgens op 20°C gehouden. Er trad een snelle polymerisatie op, die reeds na 1 uur tot een viskeuze 8103190 % » .

-9- vloeistof leidde. Tevens begon na 20 minuten een gasontwik-keling op te treden. De produkten hadden iets latpre viskosi-teit dan die uit octamethylcyclotetrasiloxan alleen.

Voorbeeld V

5 Porties van telkens 10 g octaraethylcyclotetra- siloxan, waaraan 1 gew.% polydimethylsiloxan met eindstan-dige waterstofatomen (verhouding 26:2, resp. 100:2 voor Si:H) was toegevoegd, werden vermengd met 0,2 ml 6%'s dispersie van tetrabutylammoniumfluoride in tolueen en ver-10 volgens e£n nacht op 20°C gehouden. Steeds werd een viskeuze vloeistof zonder enige gasontwikkeling verkregen.

Voorbeeld VI

Porties van telkens 10 g octamethylcyclotetrasiloxan, waaraan wisselende hoeveelheden polymethylwaterstof-15 siloxan (gemiddelde polymerisatiegraad 50, eindstandige trimethylsilylgroepenl waren toegevoegd, werden vermengd met 0,2 ml 6%’s dispersie van tetrabutylammoniumfluoride in tolueen en daarna op 20°C gehouden. Een gehalte van 0,01% toegevoegd polysiloxan had geen effekt omdat nauwelijks 20 polymerisatie optrad, maar bij hogere gehaltes trad onmiddel-lijk gasontwikkeling op en werd ook polymerisatie verkregen. Met 0,1% toegevoegd polysiloxan werd in 1 uur een harde •*luchtige" gom geproduceerd en bij 0,5% toeyoegsel in 1 uur een dunne vloeistof. Met 1% toevoegsel werd in 24 uur een 25 harde luchtige gom verkregen en met 5% toevoegsel in 24 uur een heterogene massa van geldeeltjes in octamethylcyclotetrasiloxan, die binnen 1 week uithardde tot een hard gel. Bij IQ gew.% toevoegsel werd binnen 24 uur een heterogeen gel gevormd.

30 Voorbeeld VII

Porties van telkens 10 g octamethylcyclotetrasiloxan, waaraan wisselende hoeveelheden van een copolymeer met de formule 35 Me3SiO(SiMeHO)12 g(SiMe20)35 5SiMe3 waren toegevoegd, werden vermengd met 0,2 ml 6%'s dispersie van tetrabutylammoniumfluoride in tolueen en vervolgens op 8103190 -10- ν' * 20°C gehouden. Met 0/1 gew.% toegevoegd copolymeer werd na 24 uur een lichtelijk verknoopte gom zonder gasontwikkeling verkregen. Een mengsel met 0,5 gew.% copolymeer verdikte na 2 uren en leverde daarna een harde "luchtige" verknoopte 5 gom. Bij 1 gew.% copolymeer begon de gasontwikkeling al na 3 minuten, terwijl de oplossing na 5 minuten geleerde. ,

Voorbeeld VIII

Een monster van 10 g octamethyltetrasiloxan, waaraan 1 gew.% van een copolymeer met de formule 10

Me3SiO(SiMeHO)4(SiMe20)44SiMe3 was toegevoegd/ werd vermengd met 0,2 ml 6%fs dispersie van tetrabutylammoniumfluoride in tolueen en vervolgens op 15 20°C gehouden. Na 30 minuten trad een verdikking op, terwijl tenslotte zonder gasontwikkeling een hard luchtige gom ont-stond.

Voorbeeld IX

t* . Een monster van 10 g octamethyltetrasiloxan, 20 waaraan 0,1 g 33%*s oplossing van polysiloxanhars in tolueen was toegevoegd, werd vermengd met 0,2 ml 6%'s dispersie van tetrabutylammoniumfluoride in tolueen. De polysiloxanhars bevatte dimethylsiloxy- en trimethylsiloxy-eenheden in een 25 molaire verhouding 1:8, met daarnaast nog wat butoxy en hydroxylgroepen. Het mengsel vertoonde bij kamertemperatuur binnen 30 minuten weinig of geen verandering. Daarom werd het mengsel. in. een oven op 100°C gebracht, waarbij het monster in 30 minuten geleerde tot een taai gel met slechts 30 enkele gasbellen.

Bij toevoeging van andere polysiloxanharden en polysiloxangommen werd eveneens gelering verkregen, waarbij de geleringstijd uiteenliep van 5 minuten tot 2 uren of meer, en de aard van het verkregen gel uiteenliep van zachte 35 gels via taaie gels naar brosse gels.

8103 190

Claims (13)

1. Werkwijze voor het polymeriseren van cyclische siloxanen, met het kenmerk, dat men deze cyclische siloxanen in kontakt brengt met een katalytische hoeveelheid kwaternair ammoniumfluoride.

2. Werkwijze volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat de cyclische siloxanen worden voorgesteld door de formule v R \ r*Si — 0 — (1} t 10 la -Jn waarin R een alkylgroep met 1-4 koolstofatomen voorstelt (met dien verstande dat maximaal 45% van de groepen R uit aromatische groepen, en maximaal 15% uit nitrilegroepen,· acryl-, azijnzuur-, organofluor-, organoboor- of Vinyl-15 groepen kan bestaan) en n een geheel getal van 3 of meer is.

3. Werkwijze volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat het .cyclische siloxan bestaat uit octamethyl- ;* cyclotetrasiloxan.

4. Werkwijze volgens conclusie 1, met het 20 kenmerk, dat het cyclische siloxan bestaat uit hexamethyl-cyclotrisiloxan.

5. Werkwijze volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat het kwaternaire ammoniumfluoride wordt voorgesteld door de formule (R* }^NF, waarin R' een alkylgroep met 25 1-18 koolstofatomen voorstelt.

6. Werkwijze-volgens conclusie 5, met het kenmerk, dat het kwaternaire ammoniumfluoride bestaat uit tetra-n-butylammoniumfluoride.

7. Werkwijze volgens conclusie 5 of 6, met het 30 kenmerk, dat het kwaternaire ammoniumfluoride is gedisper- geerd in een organische vloeistof.

8. Werkwijze volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat tevens een katalytische hoeveelheid SYM-tetra-methyldisiloxan of SYM-hexamethyltrisiloxan wordt toegevoegd.

9. Werkwijze volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat tevens een katalytische hoeveelheid polydimethyl-siloxan met eindstandige of niet-eindstandige waterstof- 8103190 V -12- atomen wordt toegevoegd.

10. Werkwijze volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat ter verkrijging van een viskeuze vloeistof een ketenstopmiddel wordt toegevoegd. 5.

11. Werkwijze volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat ter verkrijging van gelering een polysiloxan-hars of polysiloxangom wordt toegevoegd.

12. Werkwijze volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat een aanvankelijk verkregen gom wordt uitgehard 10 met behulp van peroxidische katalysator.

13. Polysiloxan-polymeren en -copolymeren, verkregen met de werkwijze van conclusie 1-12. / ‘ t 4 - * 8103 190